واکاوی رویکرد معنویت گرایانه ‏‏ی مارتین بوبر به اخلاق معلمی

هدف پژوهش حاضر، واکاوی منظومه‏ی فکری مارتین بوبر در حوزه‏های دین، اخلاق و تربیت، به منظور تبیین مسیولیتهای اخلاقی و حرفهای معلم است. این پژوهش که با رویکرد توصیفی- تفسیری و روش استنتاجی انجام شده، در گام نخست، به توصیف و تفسیر رویکرد معنویت‏گرایانهی بوبر پرداخته است. بوبر از آن جهت فیلسوفی معنویت‏گرا قلمداد می‏شود که با طرح ایده‏ی «کسوف خداوند»، به حایل شدن اندیشه ی ابزارانگارانهی مدرن در مواجهه ی انسان با خداوند اذعان کرده و از کمرنگ شدن جنبه های روحانی و اخلاقی در ابعاد مختلف زندگی انسان امروز، ابراز نگرانی کرده است. در گام بعدی، دلالتهای این رویکرد برای عرصه‏های چهار‏گانهی اخلاق معلمی یعنی خداوند، جهان، خود و انسانهای دیگر (شاگردان، والدین، همکاران و جامعه)، استنتاج شده است. اخلاق معلمی براساس دیدگاه بوبر را می‏توان در دو مرحله خلاصه کرد: معلم به واسطه ی ایجاد رابطه ی شخصی با خداوند، معنویت الهی را به تمامی افکار و افعال خود فرا میخواند. نتیجهی این حالت روحانی، آن است که معلم از قوای وجودی خویش مانند حق انتخاب، تصمیم گیری و اراده، آگاهی مییابد و در تمامی شیون ارتباطی از خودمداری، تنگ نظری، اصرار بر رابطه از نوع «من-آن» با مظاهر آفرینش و دیگران، رها می‏گردد و با تمام وجود برای تحقق خداوند، جهان، خویشتن و انسانها عمل میکند.