عوامل مرتبط با کیفیت زندگی سالمندان در خاورمیانه: یک مطالعه مرور نظام مند

شناسایی عوامل مرتبط با کیفیت زندگی سالمندان می‏ تواند در یافتن مسیرهایی برای بهبود آن موثر باشد. بنابراین هدف مطالعه حاضر بررسی عوامل مرتبط با کیفیت زندگی سالمندان در کشورهای خاورمیانه است.

این مطالعه از نوع مرور نظامند می باشد. جستجوی مقالات در ماه مارس و آوریل 2020 در پایگاه های اطلاعاتی Scopus, SID, Magiran, Irandoc, Noormags, Web of Science, Pubmed, Proquest با کلید واژه های کیفیت زندگی (“quality of life”)، سالمند (elder*, older, ageing, aging, seniors, old age) و تک تک کشورهای خاورمیانه انجام شد و با توجه به معیارهای ورود و خروج، مقالات مرتبط وارد پژوهش شدند.

در جستجوی اولیه 1606 مقاله بدست آمد که پس از غربالگری مقالات در نهایت 123 مقاله وارد مطالعه شدند. یافته های منتج از مطالعات در چهار طبقه عوامل اجتماعی-جمعیتی، روان‏شناختی، فیزیکی و معنوی قرار گرفتند. نتایج نشان داد بررسی عوامل اجتماعی- جمعیتی و سپس فیزیکی بیشترین درصد را به خود اختصاص داده است. در ایران عوامل جمعیت‏ شناختی، در ترکیه بیماری‏ها و در کشورهای عربی رفتارهای مرتبط با سلامت بیشتر مورد بررسی قرار گرفته و رابطه معناداری با کیفیت زندگی داشته‏ اند.

نیاز است در اولویت سیاست‏گذاری‏ های سالمندی در کشورهای خاورمیانه، بر رویکرد جنسیتی و طبقه سنی، غربالگری زودهنگام بیماری‏ها، حضور بیشتر سالمندان در جامعه و سبک زندگی سالم تاکید ‏شود. همچنین با توجه به اینکه بیشتر مطالعات به بررسی عوامل خطر کیفیت زندگی (بیماری‏ها و اختلالات روانی) پرداخته اند، پیشنهاد می گردد که در مطالعات آتی بر عوامل محافظت‏ کننده کیفیت زندگی مانند به‏زیستن روان شناختی توجه بیشتری صورت گیرد.