اثر پرایمینگ بذر بر برخی ویژگی های مورفوفیزیولوژیک بخش هوایی و ریشه گندم نان (Triticum aestivum L.) در شرایط کاشت لوله های گلدانی داخل مزرعه

پرایمینگ بذر تکنیکی نسبتا جدید، ساده و کم هزینه برای بهبود صفات مرتبط با جوانه زنی و استقرار گیاهچه در شرایط تنش و عدم تنش می باشد. هدف اصلی از انجام این تحقیق، بررسی اثر تیمارهای مختلف پرایمینگ بذر روی برخی ویژگی های مورفوفیزیولوژیک سه رقم گندم نان در شرایط کاشت لوله های گلدانی داخل مزرعه بود. در این تحقیق، سه رقم گندم نان (ریژاو، سرداری و کریم) و 11 تیمار پرایمینگ بذر، شامل پرایمینگ هورمونی: جیبرلیک اسید با غلظت 100میلی گرم بر لیتر و 24- اپی براسینولید با غلظت 1 میلی گرم بر لیتر، اسموپرایمینگ: کلرید پتاسیم با غلظت 100 میلی مول در لیتر و پلی اتیلن گلیکول 4000 با پتانسیل های 3/2- و 9/2- بار، پرایمینگ غذایی شامل سولفات روی آبدار با غلظت های 1/0 و 3/0 درصد وزنی-حجمی، اوره با غلظت های 2 و 4 گرم در لیتر، آسکوربیک اسید با غلظت 100 میلی گرم بر لیتر، تیمار هیدروپرایمینگ با آب مقطر یک بار تقطیر شده و تیمار شاهد بدون پرایم در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 96-1395 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی ماهیدشت کرمانشاه مورد مطالعه قرار گرفت. اثر رقم و تیمارهای مختلف پرایمینگ بذر بر همه صفات اندازه گیری شده، در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. رقم کریم بیشترین محتوای نسبی آب برگ (58/79 درصد)، سطح برگ پرچم (19/15 سانتی مترمربع)، حجم ریشه (9/30 سانتی مترمکعب)، وزن خشک ریشه (6/4 گرم در لوله)، وزن خشک شاخساره (7/26 گرم در لوله)، نسبت وزن خشک ریشه به شاخساره (17/0) را نسبت به ارقام دیگر داشت. رقم سرداری با ارتفاع بوته 4/98 سانتی متر و طول ریشه 118 سانتی متر نسبت به دیگر ارقام برتری نشان داد. رقم ریژاو بیشترین شاخص سبزینگی (3/46) را داشت. بیشترین محتوای نسبی آب برگ، ارتفاع بوته، سطح برگ پرچم و شاخص کلروفیل به ترتیب مربوط به تیمارهای غذایی اوره با غلظت چهار گرم در لیتر (51/81 درصد، 9/89 سانتی متر، 84/16 سانتی مترمربع و 47) و سولفات روی با غلظت 3/0 درصد (75/80 درصد، 8/88 سانتی متر، 13/16 سانتی مترمربع و 46) بود. در این تحقیق، تیمارهای پرایمینگ بذر با اوره در غلظت چهار گرم در لیتر و سولفات روی با غلظت 3/0 درصد، به عنوان تیمارهای برتر پرایمینگ بذر گندم برای شرایط دیم شناسایی گردیدند و به کارگیری این تیمارها احتمالا می تواند در بهبود عملکرد دانه گندم در شرایط دیم مفید باشد.