مطالعه ساختار ژنتیکی توده های بومی سویا (Glycinmax (L.) Merr.) و تغییرات آن در طی حفاظت در مزرعه با استفاده از نشانگرهای RAPD و صفات مورفوفنولوژیکی

اطلاع از وضعیت حفاظت منابع ژنتیکی گیاهی در هر کشور از عوامل بسیار موثر در پیشبرد تحقیقات به نژادی است. این تحقیق برای بررسی کارایی حفاظت در مزرعه در حفظ تنوع ژنتیکی توده های بومی سویا با استفاده از صفات مولکولی و مورفوفنولوژیکی در طی دو دوره جمع آوری با فاصله 10 سال در کشور ژاپن انجام شد. با کشت 28 توده سویا در مزرعه صفات مورفوفنولوژیکی شان بر اساس دسکریپتورهای استانداردارزیابی شد. در آزمایشات مولکولی، DNAی 80 نمونه گیاهی به روش CTAB استخراج و با استفاده از 24 آغازگر ده تایی گزینش شده واکنش RAPD-PCR انجام شد. داده های بدست آمده از واکنش RAPD-PCR در تجزیه خوشه ای و برآورد تغییر پذیری ژنتیکی توسط نرم افزارهای NTSYS و SPSS مورد استفاده قرار گرفتند. تجزیه خوشه ای قرابت ژنتیکی توده های قدیم و جدید را نشان داد. فقط در یک توده تک بوته های قدیم و جدید در دو خوشه کاملا مجزا از یکدیگر قرار گرفتند. در مورد اخیر برخی از صفات مورفولوژیکی نیز در توده قدیم متفاوت با توده جدید بودند. ضریب تغییر پذیری ژنتیکی در درون توده های جدید (بجز در یک مورد) بیشتر از توده های قدیم بود. به دلیل خودگشنی بسیار بالا در سویا (9/99%)، عامل این افزایش در توده های جدید مبادله بذر بین کشاورزان بوده است. همچنین مشخص گردید که ساختار ژنتیکی توده های بومی برخلاف واریته اصلاح شده بشدت ناهمگن می باشند. در نهایت بایستی گفت که حفاظت در مزرعه به ویژه اگر خزانه بذری کشاورز کم باشد، نمی تواند بطور کامل ساختار ژنتیکی ذخایر توارثی را در طی زمان حفظ نماید.