تبیین عقلی ولایت تکوینی امام در آیات و روایات

ولایت تکوینی یکی از شیون مهم امام است و به تفویض محدود و مطلق تقسیم می‌شود. از دیرباز بحث درباره ولایت تکوینی داشتن امام، مطرح بوده و مخالفان این اعتقاد شبهات فراوانی را نسبت به آن مطرح کرده‌اند که نشان می‌دهد هنوز ابعادی از این بحث به خوبی روشن نشده است. بنابراین بحث و تبادل نظر در این‌باره و پرداختن به آن با شیوه‌های جدید، لازم و ضروری است. یکی از این شیوه‌ها، نگاه عقلی به آیات و روایاتی است که درباره ولایت تکوینی امام می‌باشد. این شیوه بحث، به دلیل عقلی بودن و سبک منطقی آن، کمتر می‌تواند مورد اشکال و شبهه واقع شود. در این نوشتار به این نتیجه رسیدیم که دلایل و برداشت‌های متعدد عقلی از اخباری که درباره معرفی امام و یا ویژگی‌های امام است؛ تفویض محدود ایشان را در عالم تکوین ثابت می‌کند؛ ولی درباره تفویض مطلق امام، به دلیل کمتر بودن آیات و روایات، اثبات آن از طریق برداشت‌های عقلی دشوارتر است؛ اما در عین حال اخباری که درباره امضاء مقدرات عالم توسط امام در شب قدر است می‌تواند آن را ثابت کند.