مقایسه ویژگی های رویشی و ریخت شناسی در نهال های حاصل از قلمه پروونانس های سفیدپلت (.Populus caspica Bornm)

به منظور ارزیابی تفاوت های رویشی و ریخت شناختی سفیدپلت (Populus caspica Bornm.) در 15 توده شاخص در سراسر جنگل های هیرکانی، سه درخت از هر توده انتخاب شد. در اسفند ماه 1395، قلمه های یک ساله تهیه شده از این پایه ها در ایستگاه تحقیقات چمستان کاشته شدند. پس از یک سال، نهال ها کف بر شدند. در زمستان سال بعد، قلمه گیری از جست های یک ساله انجام گرفت. این قلمه ها در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کاشته شدند. در ابتدای تیرماه، نمونه برداری از پنج برگ از هر نهال متعلق به درختان هر توده انجام گرفت و 17 صفت ریخت شناسی و رویشی برگ ها همراه با قطر و ارتفاع نهال ها ثبت شدند. به منظور آنالیز داده ها از تحلیل خوشه ای، تجزیه واریانس دوطرفه و آزمون مقایسه میانگین دانکن استفاده شد. براساس نتایج تحلیل خوشه ای، ویژگی های ریخت شناسی و رویشی به چهار گروه تفکیک شدند. یافته ها نشان داد که قلمه های استان گلستان، بیشترین تنوع ریخت شناسی را داشتند. بیشینه و کمینه رویش قطری و ارتفاعی به ترتیب متعلق به قلمه های رستم آباد گیلان و جنگل گلستان بود، اما به دلیل حضور توده های مادری آن ها در مرز اقلیم خزری و ایرانی- تورانی، از نظر ویژگی های ریخت شناسی تعداد رگ برگ، عرض در 10 درصد طول برگ، بیشینه عرض برگ و عمق لوب، کمترین مقدار را در بین چهار گروه داشتند، بنابراین این ویژگی ها را می توان مشخصه ریخت شناسی سفیدپلت در مناطق مرزبوم (Ecotone) دانست. به طور کلی، مناطق مذکور به ویژه رستم آباد گیلان به دلیل رویش زیاد و تفاوت با ژنوتیپ های دیگر واقع در گسترشگاه سفیدپلت، ارزش حفاظتی قابل ملاحظه ای دارند و می توانند در برنامه های اصلاحی آینده استفاده شوند.