ارزش اقتصادی و سهم ذخیره کربن در اندام های اوکالیپتوس و آکاسیا در عرصه های پخش سیلاب ایستگاه کوثر

ذخیره کربن به وسیله جنگل های طبیعی، جنگل های دست کاشت، مراتع و خاک مناسب ترین راهکار کاهش کربن اتمسفری است. این پژوهش در سال 1397 با هدف ارزیابی تاثیر پخش سیلاب بر میزان زی توده و ذخیره کربن در اندام های مختلف درختان در جنگل های دست کاشت اوکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis) و آکاسیا (Acacia salicina) در ایستگاه کوثر واقع در دشت گربایگان فسا انجام شد. پس از کف برکردن درختان، اقدام به جداسازی تنه، شاخه ها و برگ ها شد. علاوه بر این، میزان لاشبرگ تولید شده در سایه انداز درختان مورد بررسی نیز جمع آوری و توزین شد. پس از آن، نمونه های خشک شده به وسیله آسیاب برقی پودر شدند و میزان کربن آلی موجود در نمونه ها شامل تنه، شاخه، برگ و لاشبرگ، به روش خاکستر کردن در کوره الکتریکی اندازه گیری شد. داده های به دست آمده در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی تجزیه و تحلیل شده و میانگین ها با آزمون توکی در سطح 5 درصد مقایسه شدند. نتایج نشان داد برگ ها کمترین میزان زی توده و ذخیره کربن و تنه بیش ترین میزان زی توده و ذخیره کربن را به خود اختصاص داده اند. علاوه بر این، مشخص شد در جنگل دست کاشت اوکالیپتوس (نوار اول)، بیش ترین کربن به میزان 187/56 تن در هکتار به صورت بافت های زنده گیاهی شامل تنه، شاخه و برگ و به شکل لاشبرگ ذخیره شده است. با توجه به این که هر تن کربن معادل با 3/67 تن گاز دی  اکسید کربن است، می توان نتیجه گرفت که مقدار 688/34 تن گاز دی اکسید کربن موجود در هوا در اندام های  مختلف گیاه و در لاشبرگ به صورت ماده آلی ذخیره شده است. در صورتی که در آکاسیا، میزان ذخیره کربن، 72/81 و معادل دی اکسید کربن ذخیره شده، 21/267 تن در هکتار بود. ارزش اقتصادی-زیست  محیطی این مقدار کربن ذخیره شده، به ترتیب معادل 78/5 و 24/2 میلیارد ریال در هکتار محاسبه شد. با توجه به 32 سال پخش سیلاب در این عرصه  ها، هر هکتار از عرصه جنگل اوکالیپتوس و آکاسیا به طور متوسط سالانه به ترتیب، 21/51 و 8/35 تن گاز دی  اکسید کربن موجود در هوا را به صورت ماده آلی ذخیره کرده اند. از این نظر، جنگل دست کاشت اوکالیپتوس نقش بیش تری در کاهش آلودگی هوا ایفاء نموده است. ارزش زیست محیطی اکسیژن تولید شده در جنگل اوکالیپتوس و آکاسیا (به ترتیب 0/47 میلیارد ریال و 74/52 میلیون ریال) نیز به ارزش زیست محیطی کاهش دی اکسید کربن اضافه شده و جمع ارزش  کارکرد اقتصادی آن ها به ترتیب معادل 6/25 و 2/32 میلیارد ریال می گردد. بنابراین، توسعه روش جنگل کاری با اوکالیپتوس در مناطق مستعد پخش سیلاب با شرایط مشابه، از منظر ذخیره کربن دارای توجیه اقتصادی بیش تری بوده و پیشنهاد می گردد.