طراحی مدل مکانی ارزیابی حوادث شبکه فاضلاب شهری در شهرهای دارای بافت تاریخی، نمونه موردی: شهر اصفهان

گسترش شهرها در سال های اخیر باعث افزایش ساخت وسازهای بی رویه در اطراف بناهای تاریخی شده و در نتیجه سبب بروز مشکلاتی از قبیل نشت رطوبت به داخل پی بناهای تاریخی شده است. استان اصفهان با دارا بودن بناهای تاریخی با قدمت بیش از 400 سال اولین شهری است که شبکه فاضلاب در آن اجرا شده است. در سالیان اخیر برخی از این آثار در معرض رطوبت ناشی از تاسیسات قدیمی و فرسوده قرار گرفته اند؛ بنابراین غلبه بر این مشکل نیازمند طراحی یک مدل مکانی مبتنی بر فناوری هوشمند در بهره برداری از شبکه فاضلاب شهری است. 

 این مدل براساس تلفیق فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) براساس شاخص *Getis ord GI طراحی گردید. پس از ترکیب نتایج حاصل از این تلفیق با انجام تحلیل آماری، با استفاده از آزمون های غیرپارامتری کندال و اسپیرمن، حوادث فاضلاب و احتمال وقوع آنها در محدوده بافت های تاریخی مورد ارزیابی قرار گرفت. 

 این مدل قابلیت ارزیابی حوادث فاضلاب قبلی و پیش بینی احتمال وقوع حوادث آینده در بافت تاریخی شهرها را دارا است. چنین مدلی یک ماهیت تجربی  (Empirical) دارد و در نتیجه در صورت وقوع هرگونه حادثه در آینده قابل به روزرسانی خواهد بود. همچنین این مدل قابل تعمیم به کلیه شهرهای دارای بافت تاریخی است که نفوذ نم و رطوبت ناشی از شبکه های فاضلاب شهری باعث آسیب دیدگی بناهای تاریخی آنها شده است. تلفیق شاخص *Getis ord Gi و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، نوآوری ویژه این پژوهش محسوب می شود. 

 در منطقه مورد مطالعه، نوع خاک، زیرساخت های نامناسب، لوله های فاضالب فرسوده قطر کم لوله ها و تراکم جمعیت به عنوان مهم ترین عوامل وقوع حوادث در شبکه فاضلاب در منطقه مطالعاتی تعیین گردید.