بازخوانی سیاست ها و قواعد نظام حق اختراع در پرتو مسئله تغییر اقلیم

اختراعات براساس مولفه های سه گانه تازگی، ابتکاری بودن و کاربرد صنعتی، ثبت و حمایت می شوند. این مولفه ها دارای تعاریف و مفاهیم خاصی بوده که بعضا از تنوع در نظام های ملی برخوردار است. از سویی، به موجب مقررات مربوطه، می توان در برخی موارد خاص و ضروری به صدور مجوز اجباری بهره برداری از اختراعات اقدام نمود و در بعضی موارد تحت مقوله استثنایات وارد برحق اختراع، نیز بدون اجازه مخترع از اختراع وی استفاده کرد. با وجود این، مسئله تغییر اقلیم که اکنون از موضوعات مهم بین المللی است بسیاری از زیرساخت ها و اصول و ضوابط پذیرفته شده جهانی از جمله نظام حق اختراع را دستخوش تغییر کرده است. از این رو، با عنایت به اهمیت ثبت اختراعات در توسعه کشورها این پرسش مطرح است که آیا پدیده تغییر اقلیم می تواند در نظام حق اختراع نیز تغییراتی را ایجاد کند و منجر به افزایش یا کاهش صدور گواهینامه شود و از سویی موارد بهره برداری آزاد از اختراعات را گسترش دهد؟ مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد کتابخانه ای و بعضا میدانی سرانجام به این نتیجه می رسد که تغییر در مولفه های نظام حق اختراع و ارایه تفاسیر جدید از مقررات آن با ملاحظه مسئله تغییر اقلیم و مخاطرات زیست محیطی بعید نیست و می توان نشانه های این تغییر را دریافت.