از سقراط آتنی تا ابوسعید میهنی؛ نمادهای فردیت عقلانی و اخلاقی

میان برخی فرهنگ ها و تمدن ها ، وجوه مشترک بسیاری یافت می شود، تا آنجا که می توان گفت اصل «آب در ظروف مرتبطه» میان برخی فرهنگ ها ساری و جاری است. ازهمین رو، تصوف در ایران حکم فلسفه در یونان را دارد، به ویژه تصوف دوره نخست،  قبل از سده ششم،  که از آن، دربرابر تصوف سده های بعد، یعنی تصوف قال و احتیال، به تصوف حال تعبیر کرده اند. هم اندیشه ها و مفاهیم موجود در تصوف این دوره و هم گفتار و کردار برخی صوفیان بنام به ویژه صوفیه خراسان موید این امر است. برای مثال، جلوه هایی از عقلانیت یونانی را، که در رفتار و گفتار سقراط آتنی متبلور شده، در رفتار و گفتار ابوسعید ابوالخیر میهنی می توان جست. در این مقال، با روش تحلیلی-توصیفی و رویکرد تطبیقی، هم قدرمشترک های موجود در گفتار و کردار سقراط آتنی و ابوسعیدابوالخیر را برشمرده ایم، و هم در اثبات اصل «آب در ظروف مرتبطه در یک سطح قرار می گیرد» کوشیده ایم.