پایش وضعیت مقاومت توده های علف‏ هرز خونی ‏واش (Phalaris minor) به برخی از علف‏کش‏های رایج در مزارع گندم پنج استان ایران

مقاومت علف‌های‌هرز به علف‌کش‌ها در ایران رو به گسترش است؛ بنابراین پایش مقاومت به علف‌کش‌های رایج و ارزیابی مقاومت عرضی به این علف‌کش‌ها در 38 توده خونی‏واش جمع‌آوری شده از مزارع گندم پنج استان کشور (استآن‌های گلستان، فارس، خوزستان، اردبیل و تهران) انجام شد. آزمایش غربال‌گری به‌صورت زیست‏سنجی گیاه کامل با چهار تکرار در سال 1397 در گلخانه‌های موسسه تحقیقات گیاه‏پزشکی کشور انجام شد. گیاهان درمرحلهدوتاسهبرگی‏ در معرض دز توصیه‏شده علف‌کش‌ها قرار گرفتند. چهار هفته بعد از سم‏پاشی، درصدوزن‏تر و خشک وزنده‌مانیاندازه‏گیریشد. نتایج نشان داد که از بین 38 توده، به‌ترتیب 13 (34 درصد)، هشت (21 درصد)، دو (پنج درصد) و یک (حدود دو و نیم درصد) توده‌ در گروه بسیار مقاوم تا مشکوک به مقاومت به علف‌کش‌های مزوسولفورون+یدوسولفورون+مفن‏پایردی‏اتیل (آتلانتیس)، کلودینافوپ–پروپارژیل (تاپیک)، پینوکسادن (آکسیال) و مزوسولفورون+یدوسولفورون+دیفلوفنیکان+مفن‏پایردی‏اتیل (اتللو) قرار گرفتند. در ‏مجموع، مزوسولفورون+یدوسولفورون+دیفلوفنیکان+مفن‏پایردی‏اتیل و پینوکسادن نسبت به دو علف‌کش دیگر، کارایی بالاتری روی توده‌ها نشان دادند. مقاومت عرضی به دو علف‏کش کلودینافوپ–پروپارژیل و پینوکسادن (بازدارنده ACCase) در دو توده (GM1 از استان گلستان، PA1 از استان اردبیل) مشاهده شد. مقاومت به دو علف‏کش مزوسولفورون+یدوسولفورون+مفن‏پایردی‏اتیل و مزوسولفورون+یدوسولفورون+دیفلوفنیکان+مفن‏پایردی‏اتیل در یک توده (AL1) از استان گلستان مشاهده شد. مقاومت توده‌های استان خوزستان به علف‌کش‌های بازدارنده‌های ACCase و مقاومت عرضی در بین توده‌های استآن‌های گلستان و اردبیل، نشان دهنده گسترش سریع خطر پدیده مقاومت در کشور، به‌ویژه در این استآن‌ها است. بر این اساس، توجه بیشتر به امر پیشگیری، در به‌تاخیر انداختن و مدیریت توده‌های علف‌های خونی‌واش‌ مقاوم به‌ علف‌کش‌ها ضروری است.