تحلیل وضعیت گردشگری ایران در سطوح ملی و منطقه ای با استفاده از شاخص نوآوری

بر اساس تجارب موفق توسعه گردشگری، انجام فعالیت های دانش بنیان و بکارگیری فناوری های نوین حاصل از نوآوری ها در زیربخش های گردشگری، تاثیر فزاینده ای در جذب گردشگران بین المللی داشته است. عوامل متعددی در اجرای فرایند نوآوری تاثیرگذار می باشند که  سبب مدیریت بهتر فرآیند نوآوری و برنامه ریزی می گردد. از اینرو در پژوهش حاضر به طراحی و اندازه گیری شاخص نوآوری بخش گردشگری در سطوح ملی و منطقه ای پرداخته شده و وضعیت این شاخص در کشور با استان خراسان رضوی به عنوان یک استان دارای کارکرد گردشگری مقایسه شده است. در این مطالعه از شاخص نوآوری جهانی ([1]GII) جهت طراحی و اندازه گیری شاخص نوآوری گردشگری استفاده شد. همچنین با محاسبه ضرایب همبستگی میان ابعاد درونی و بیرونی شاخص نوآوری، به بررسی ارتباطات بین آن ها پرداخته شد. جمع آوری اطلاعات از طریق تکمیل پرسشنامه از خبرگان و از روش پیمایش میدانی انجام شده است. جامعه آماری این مطالعه اساتید و محققان حوزه گردشگری، کارشناسان شرکت های دانش بنیان فعال در حوزه گردشگری و کارشناسان گردشگری بخش های دولتی و خصوصی می باشند و حجم نمونه آماری 70 نفر می باشد. نتایج نشان داد ورودی های شاخص نوآوری مانند مهارت و آموزش عالی، انواع زیرساخت ها، تجارت و بازار، منابع انسانی، ارتباطات نوآوری و جذب دانش، وضعیت مناسبی جهت ایجاد نوآوری و فناوری در بخش گردشگری در سطوح ملی و استانی دارند و ضعف اساسی در این مقوله مربوط به روابط محدود بین المللی، کیفیت و کارایی قوانین، وضعیت فساد اداری و رانت، فرایندهای سازمانی و اداری و نیز ضعف در ایجاد انسجام فرایند نوآوری در قالب خوشه هایی مانند مراکز تولید کالاهای خلاقانه و نوآورانه می باشد. همچنین محاسبه ضریب همبستگی بین ابعاد درونی و بیرونی شاخص نوآوری نشان داد، آموزش عالی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، محیط کسب و کار، سرمایه گذاری و اعتبارات، تحقیق و توسعه، نیروی انسانی و ارتباطات مربوط به نوآوری دارای تاثیرگذاری بیشتری بر ابعاد مختلف شاخص خروجی نوآوری می باشند. در مجموع کشور در مقایسه با استان از وضعیت و رتبه بهتری به لحاظ نوآوری در بخش گردشگری برخوردار است.