از براعت استهلال فارسی تا استمداد (Invocation) انگلیسی: بررسی تطبیقی شاهنامه فردوسی و بهشت گمشده میلتون

پژوهش حاضر برآن است تا به‏بررسی بلاغت در شعروادب فارسی و انگلیسی، نحوه طبقه‏بندی صنایع ادبی توسط بلاغت‏نویسان معاصر در این دو زبان، و نیز به‏بررسی تطبیقی براعت استهلال و استمداد و تبلور آنها در شاهنامه ابوالقاسم فردوسی و بهشت گمشده جان میلتون بپردازد. برای‏این‏منظور، برخی از کتب بلاغی معاصرین فارسی و انگلیسی مورد نقد و درخلال‏آن آرایه‏های ادبی نزدیکی همچون براعت استهلال، استمداد ، آینه‏داری ، تمهید‏مقدمه ، و التفات مورد مداقه قرار گرفته‏اند. نتایج این تحقیق نشان می‏دهد که صنایع ادبی فارسی و انگلیسی همیشه منطبق برهم نیستند و این عدم انطباق به ماهیت زبان و متن ادبی و تکثر شیوه بیان نزد شاعران و نویسندگان این دو ادبیات بر می‏گردد. همچنین نارسایی و گنگ بودن معادل‏ها و توصیف و مسامحه‏ای که فرهنگ‏نویسان در تبیین صنایع ادبی داشته‏اند بر ابهام مساله افزوده است. علاوه‏بر‏این، اعمال سلیقه در تعاریف و تفاسیر صنایع ازسوی بلاغت‏شناسان انگلیسی و فارسی منجر به ناهماهنگی‏هایی در کتب بلاغی هر یک از این زبان‏ها گشته است. شیوه به‏کار‏گرفته‏شده در این پژوهش توصیفی-کتابخانه‏ای است؛ نیز با رویکردی تحلیلی تلاش شده است تا دو اثر حماسی مورد بررسی قرار گیرند. همچنین با بهره‏گیری از مکتب آمریکایی در نقد تطبیقی و فارغ از تاثیر‏و‏تاثر مستقیم آثار ادبی از یکدیگر، براعت استهلال و استمداد در شاهنامه فردوسی و بهشت گمشده میلتون مورد نقدوبررسی قرار گرفته است تا بتوان زوایای مختلف این آرایه‏های ادبی و نقش دیگر صنایع نزدیک و مرتبط با آن در شعرو‏ادب فارسی و انگلیسی روشن گردد.