دی‎ترپنوئیدهای آبیتانی نوآرایی شده حاصل از ریشه گیاه مریم نخودی خزری

گیاهان دارویی به دلیل استفاده های سنتی از آنها در پیشگیری و درمان بیماری ها نقش بسزایی دارند.

هدف از این مطالعه جداسازی، خالص سازی و شناسایی مواد شیمیایی از عصاره هگزان ریشه گیاه مریم نخودی خزری و ارزیابی فعالیت آنتی اکسیدانی این عصاره و اجزای خالص شده آن بود.

عصاره هگزانی (2/27 گرم) از ریشه ای این گیاه استخراج شد. عصاره با کروماتوگرافی ستونی با فاز نرمال بوسیله شستشو با هگزان- اتیل استات و سپس با اتیل استات- متانول فراکسیونه گردید، فراکسیون ها با اثر انگشت فیتوشیمیایی مشابه با هم ترکیب شده و 23 فراکسیون اصلی بدست آمد. خالص سازی نهایی به روش HPLC-UV تهیه ای فاز معکوس صورت پذیرفت. ساختارهای ترکیبات جدا شده با روش های مختلف طیف سنجی مانند رزونانس مغناطیسی هسته ای یک بعدی و دو بعدی و طیف سنجی جرمی و مقایسه این داده ها با مقادیر گزارش شده شناسایی شدند. فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره هگزانی ریشه مریم نخودی خزری و دی ترپنوییدهای خالص از آن با آزمون DPPH مورد ارزیابی قرار گرفت و فعالیت مهار رادیکال آزاد آن محاسبه شد.

روش های استخراج و جداسازی منجر به خالص سازی سه دیترپنویید از نوع آبیتان نوآرایی شده ویلوسین آ (1)، تووینسنون بی (2)، 15،13،11،8،5- آبیتا پنتاین-7 -ان (3)، یک فنتیل استر به نام 4 -هیدروکسی فنتیل پنتاکوزانوات (4) و یک استرول به نام 22 -دهیدروکلروسترول (5) شد.

عصاره هگزانی ریشه مریم نخودی خزری و سه دی ترپنویید آبیتانی نوآرایی شده آن فعالیت آنتی اکسیدانی بالایی در بازه 3/5 تا 4/3 میکروگرم در میلی لیتر در مقایسه با مقدار مرجع (16/5 میکروگرم در میلی لیتر برای BHT) از خود نشان دادند.