آشنایی زدایی در آثار عباس نعلبندیان

عباس نعلبندیان به عنوان مولفی فرم گرا و پیشرو تاثیر بسیاری بر تیاتر و نمایش معاصر ایران گذارد؛ دغدغه او هم در نمایش نامه ها و هم در آثار غیر نمایشی اش «فرم» بوده است. آشنایی زدایی از نکات بسیار مهمی است که فرمالیست ها، به ویژه شکلوفسکی، بر آن تاکید می کردند. این ویژگی ممتاز فرم گرایی به صورت برجسته در آثار نعلبندیان نیز دیده می شود. باوجود این، در معدود پژوهش هایی که تاکنون راجع به او انجام گرفته، بیش از فرم به محتوای آثارش توجه شده است. از این رو در نوشتار پیش رو کوشش شده تا ابعاد مختلف آشنایی زدایی در آثار عباس نعلبندیان با تاکید بر هنجارگریزی های واژگانی، معنایی، نوشتاری، سبکی، زمانی و نحوی بررسی و تحلیل شود و ضمن آن به آشنایی زدایی در وجوه پیرامتنی این آثار نیز توجه شود. هدف از پژوهش حاضر پاسخ دادن به این پرسش هاست که هنجارگریزی و آشنایی زدایی در آثار عباس نعلبندیان چگونه صورت گرفته است؟ کدام نوع از انواع هنجارگریزی ها در آثار او بسامد بیشتری دارد و دلایل و زمینه های آن کدام است؟ آیا بسامد هنجارگریزی در وجوه پیرامتنی به اندازه وجوه شش گانه مذکور در خوانش آثار او تعیین کننده است؟ نتایج پژوهش نشان دهنده آن است که بسامد هنجارگریزی نوشتاری (با توجه به غلط نویسی تعمدی مولف) در آثار مورد بررسی بسیار بالاست. درزمینه هنجارگریزی معنایی نیز تکیه بر تضاد و تکرار بسیار زیاد است؛ همچنین رویکرد هنجارگریزانه نویسنده در اجزای پیرامتنی آثارش چنان پررنگ است که به نظر می رسد در خوانش این آثار نمی توان آن را نادیده گرفت.