خوانش معاهده 1973 هیرمند با تمسک به اصول تفسیر کنوانسیون وین 1969

تالاب های بین المللی هامون دارای ارزش اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست بومی و حیاتی هستند. این تالاب ها میراث مشترک بشری بوده و حق انکارناپذیری از منابع آبی حوضه آبریز هیرمند دارند. به دلیل ارزش های متعدد تالاب های هامون در حیات سیستان بزرگ، این مقاله با روش تاریخی-توصیفی-تحلیلی و از طریق استناد به مراجع کتابخانه ای، درصدد بازخوانی معاهده 1973 رودخانه هیرمند (مشترک بین ایران و افغانستان) با هدف بررسی حقابه زیست محیطی تالاب های هامون از تقسیم آب صورت گرفته در معاهده مذکور است. بدین منظور معاهده 1973 هیرمند با استناد به اصول تفسیر در «کنواسیون وین 1969» که از جمله معاهدات قانون ساز و حاوی قواعد عام حقوق بین الملل حاکم بر معاهدات می باشد، تفسیر شده است. تفسیر معاهده 1973 و درک رویه تقسیم آب مشترک رودخانه هیرمند نشان می دهد در بیش از 115 سال در مراودات آبی ایران و افغانستان، حقابه زیست محیطی هامون ها نادیده گرفته شده و حقابه و نیاز زیست محیطی تالاب های بین المللی هامون در مذاکرات منجر به معاهده 1973 و خود معاهده مذکور در نظر گرفته نشده است. از این رو، توجه به ارزش حیاتی تالاب های بین المللی هامون، اتخاذ سیاست ها و انجام اقدامات لازم برای تامین نیاز و حقابه زیست محیطی با مشارکت دو کشور کرانه ای این تالاب ضروری است و مسیولیتی عرفی در پی دارد.