بررسی تطبیقی رویکردها و پیاده سازی اقتصاد دانش بنیان و ارایه پیشنهاداتی برای ایران

در این مقاله، به بررسی تطبیقی تاریخچه و رویکردهای مختلف اقتصاد دانش‎بنیان به عنوان مفهومی تاثیرگذار در ارتقای تاب‎آوری ملی و توسعه پایدار، در ایران و چند کشور منتخب (از کشورهای توسعه‎یافته و در حال توسعه) پرداخته شده است. در این راستا، ضمن مقایسه سیاستگذاری در کشورهای مختلف در جهت استقرار اقتصاد دانش‎بنیان، درس‎آموخته‎هایی برای ایران به‎‏جهت نیل به اقتصاد مبتنی بر دانش ارایه کنیم. از مهم‌ترین نکاتی که از مطالعه کشورها به ‌عنوان نقاط تمرکز مشترک استخراج گردید، خاص و بعضا منحصر به فرد بودن سیاست‌های توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در هر کشور با توجه به شرایط زمینه‌ای صنعتی و فناورانه هر کشور می‌باشد. بر این اساس سیاست‌هایی که در یک کشور در حال توسعه و یا توسعه یافته موجب توسعه اقتصاد دانش‌بنیان شده است، الزاما در دیگر کشورهای در حال توسعه و یا توسعه یافته منجر به نتایج مشابه نمی‌شوند و حتی ممکن است نتایج اقتصادی مخربی نیز به همراه داشته باشند. نکته بعدی لزوم توجه به این مسئله می‌باشد که اقتصاد دانش‌بنیان فقط به حوزه فناوری‌های پیشرفته اختصاص ندارد و عامل اصلی نیل به اقتصاد دانش‌بنیان، علاوه‌بر فناوری‌های پیشرفته، توجه به نوآوری به‌عنوان محور افزایش بهره‌وری فعالیت‌های اقتصادی و ارتقای رقابت‌پذیری است که می‌تواند طیف وسیعی از فعالیت‌های با فناوری‌ پایین و متوسط را نیز شامل شود. به علاوه، هماهنگی و یکپارچگی بین بازیگران، مخصوصا سیاستگذاران و بازیگران (نهادها و سازمان‌ها) دولتی در سطوح عالی الزامی کلیدی در راستای تحقق اقتصاد دانش‌بنیان در سطح ملی محسوب می‌شود.