مطالعه فنولوژی و منحنی پاسخ گونه Salsola kerneri به گرادیان عوامل محیطی در مناطق استپی استان یزد

عوامل محیطی غیر زنده تاثیر عمده ای در پراکنش و عملکرد گونه های گیاهی دارند. به همین منظور به ارزیابی روابط متغیرهای خاک و توپوگرافی بر پاسخ گونه گیاهی Salsola kerneri (Wol.) Botsch. (آنک) در استان یزد پرداخته شد. مدل جمعی تعمیم یافته (GAM؛ Generalized Additive Models) برای بررسی پاسخ این گونه به عوامل محیطی استفاده شد. نتایج بررسی ها نشان داد گونه S. kerneri در مناطقی با اقلیم خشک سرد با متوسط بارندگی حدود 100 تا 120 میلیمتر و متوسط دمای حدود 14 تا 16 درجه سانتیگراد، رویش دارد. با توجه به رویشگاه های مورد مطالعه، گونه S. kerneri در ارتفاع بین 1750 تا 2350 متر از سطح دریا پراکنش دارد. این گونه در خاکهای لوم رسی-شنی با شوری بین 7/0 تا 5/4 دسی زیمنس بر متر و اسیدیته 2/8 و مقدار ازت 04/0 درصد می روید. متوسط پوشش تاجی این گونه در رویشگاه صدرآباد و خرانق به ترتیب 8/1 و 3/1 درصد می باشد. الگوی پاسخ گونهS. kerneri  در امتداد رطوبت اشباع و درصد لاشبرگ سطح خاک، از مدل افزایشی (Monotonic increase)، پیروی کرده و با افزایش مقادیر مذکور، فراوانی و درصد پوشش گیاهی آن نیز بیشتر شد. برعکس، پاسخ این گونه در امتداد شیب مقدار هدایت الکتریکی، از مدل کاهشی (Monotonic decrease) پیروی کرده و با افزایش این عامل، حضور و درصد پوشش گیاهی، کاهش یافته است. الگوی پاسخ گونهS. kerneri  در امتداد شیب درصد شن، رس، آهک و ارتفاع از سطح دریا، از مدل زنگوله ای (Unimodal)، پیروی کرده و حد بهینه رشد آن برای این عوامل، به ترتیب 59 ، 23 ، 12 و 2200 متر از سطح دریا بود. نتایج مطالعات فنولوژی گونه آنک نشان داد که رویش این گیاه از نیمه دوم اسفند ماه آغاز می گردد. ظهور گل معمولا از اوایل تیرماه آغاز و از دهه سوم شهریورماه بذور تشکیل می شوند. ریزش بذر از اواسط آبان ماه شروع و تا هفته اول آذرماه همزمان با رسیدن مرحله ای بذرها، ادامه دارد. زمان مناسب برای جمع آوری بذرها اواخر آبان ماه می باشد. بررسی نیازهای اکولوژیک گونهS. kerneri  در رابطه با عوامل توپوگرافی و خاک، اطلاعات ارزشمندی در رابطه با این گونه ارایه داد که می تواند در مدیریت پوشش گیاهی و عملیات اصلاح مراتع در مناطق مشابه، مورد توجه قرار گیرد.