مقایسه اثربخشی «آموزش مدیریت والدین» و «طرحواره درمانی گروهی» به والدین بر انگیزه تحصیلی و نافرمانی مقابله ای فرزندان نوجوان آن ها با اختلال سلوک

بهبود رابطه والد-فرزندی از طریق مداخلات مناسب نقش موثری در کاهش مشکلات هیجانی و رفتاری نوجوانان دارد. هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی "آموزش مدیریت والدین" و "طرحواره درمانی گروهی" به والدین بر انگیزه تحصیلی و نافرمانی مقابله ای فرزندان نوجوان آن ها با اختلال سلوک می باشد.

روش پژوهش از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه والدین نوجوانان دختر و پسر 13 الی 16 سال دارای اختلال سلوک شهر اهواز در سال تحصیلی 1398 بودند که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد 60 تن از آن ها انتخاب و یکی از والدین آن ها به صورت تصادفی ساده با استفاده از جدول اعداد تصادفی در 2 گروه مداخله و یک گروه کنترل (هر گروه 20 تن) قرار گرفتند. گردآوری داده ها با پرسشنامه جمعیت  شناختی، "مقیاس انگیزه تحصیلی" (Academic Motivation Scale) و "سیاهه رفتار نافرمانی مقابله ای" (Oppositional Defiant Behavior Inventory)  انجام شد. روایی ابزار ها بر اساس روایی محتوا به روش کیفی، پایایی به روش ضریب توافق کاپا و همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ محاسبه شد. گروه های مداخله (والدین) تحت "آموزش مدیریت والدین" (9 جلسه 60 دقیقه ای) و "طرحواره درمانی گروهی" (8 جلسه 90 دقیقه ای) قرار گرفتند؛ اما گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. ابزارها در مراحل پیش آزمون و پس آزمون توسط فرزندان نوجوان آن ها تکمیل شد. تحلیل داده ها با در نرم افزار آماری اس پی اس اس نسخه 22 انجام شد.

هر 2 مداخله "آموزش مدیریت والدین" و "طرحواره درمانی گروهی" در والدین بر افزایش انگیزه تحصیلی و کاهش نافرمانی مقابله ای فرزندان نوجوان آن ها با اختلال سلوک اثربخش بودند (01/0>P). همچنین "آموزش مدیریت والدین" نسبت به "طرحواره درمانی گروهی"، تاثیر بیشتری بر افزایش انگیزه تحصیلی فرزندان نوجوان آن ها  با اختلال سلوک داشته است (01/0>P).

"آموزش مدیریت والدین" و "طرحواره درمانی گروهی" به والدین از مداخلات موثر بر افزایش انگیزه تحصیلی و کاهش نافرمانی مقابله ای در نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک است. جهت بهبود عملکرد تحصیلی این نوجوانان اجرای مداخلات ذکر شده بر روی والدین آن ها توصیه می شود.