بررسی مقایسه ای محدوده علم غیب پیامبران در تفسیر المیزان و تفهیم القرآن

بهره مندی پیامبران از علم غیب را اندیشمندان اسلامی به اجمال پذیرفته اند. در این میان، از دیرباز متفکران مسلمان درباره گستره و میزان کیفیت احاطه پیامبران و اولیای الاهی به علم غیب اختلاف نظر داشته اند. وجود آیات نفی کننده و اثباتگر علم غیب پیامبران بر این نزاع دیرینه افزوده است. در نوشتار حاضر به روش توصیفی تحلیلی رویکرد طباطبایی و ابوالاعلی مودودی، به عنوان شاخص ترین مفسران معاصر فریقین، درباره علم غیب پیامبران بررسی شده است. بررسی تفاسیر این دو محقق بیانگر آن است که هر دو در پذیرش اصل علم غیب پیامبران اشتراک نظر دارند. از نظر آنها، وحی و علم خدادادی سرچشمه علم پیامبران محسوب می شود. در مقابل، در تبیین گستره علم غیب قرایت یکسانی ندارند؛ چنان که طباطبایی با کنار هم گذاشتن آیاتی که علم غیب را مختص خدا دانسته و آیاتی که آن را برای پیامبران ثابت می کند، نتیجه می گیرد که پیامبران از علم غیب گسترده ای به اذن الاهی برخوردارند. در مقابل، مودودی با تکیه بر آیات دسته نخست، علم غیب را از غیرخدا نفی می کند و با توجه به آیه 26 و 27 سوره جن و جریان افک و نیز با توجه به برخی روایات، علم غیب پیامبران را محدود به حیطه رسالت آنان می داند.