بررسی تطبیقی بهره گیری از «فناوری معماری» در امر «حفاظت معماری» در ایران و غرب

در طی چند دهه اخیر، جوامع غربی با بهره گیری خلاقانه از فناوری معماری در امر حفاظت معماری، پروژه های موفقی را به ثمر رسانده اند؛ که از جمله می توان به موزه هنر کلومبا، موزه جدید آکروپلیس و ده ها پروژه دیگر در این راستا اشاره نمود. این در حالی است که در ایران تا کنون از آنچه که از پیشرفت های فناورانه در دست است در اقدامات حفاظت معماری به نحو خلاقانه بهره برده نشده است. بر این اساس، هدف از پژوهش حاضر، بررسی علت و ریشه توسعه نیافتگی ایران در این زمینه بوده و پرسشی که بر اساس این هدف مطرح می شود آن است که چرا امروزه جوامع غربی در بهره گیری از فناوری معماری رایج در حفاظت معماری دارای عملکرد بسیار موفق تری نسبت به ایران است؟ جهت پاسخگویی به این پرسش، با رویکردی کیفی و روش پژوهش تاریخی و تحلیل مقایسه ای از زیر مجموعه های این رویکرد، چگونگی ارتباط دو حوزه فناوری معماری و حفاظت معماری در دوره های سنت، گذر از سنت به صنعت، پس از گذر از سنت به صنعت و مقطع کنونی، در جوامع غربی و ایران بررسی تطبیقی شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که در جوامع غربی به تبع تحول فناوری معماری از سنتی به صنعتی و همچنین تحول حفاظت معماری از سنتی به علمی که حدود شش قرن به طول انجامید، ارتباطی نامطلوب بین این دو حوزه شکل گرفت. اما این ارتباط به عنوان محصول تکامل نیافته دوره گذر از سنت به صنعت، با تکامل و تقرب به الگوی فرهنگ گرا نهایتا به ارتباطی مطلوب تبدیل شد. اما در ایران ابتدایا در اوایل قرن حاضر با مطرح شدن فناوری معماری صنعتی و حفاظت علمی به عنوان محصول دوره گذر جوامع غربی، به علت فاصله علمی به طول چندین قرن با جوامع مذکور، مشکلاتی فراتر از دوره پس از گذر در غرب گریبانگیر کشور در این زمینه شد. متعاقبا عدم اهتمام در جبران این فاصله، با غفلت از الگوی فرهنگ گرا در هر دو حوزه فناوری معماری و حفاظت معماری منجر بدان شد که تخصص های مهندسی و معماری تخصص های تفکیک شده حوزه فناوری معماری و حفاظت معماری با یکدیگر و با جامعه منسجم نشوند. لذا کماکان ایران در بهره گیری از فناوری معماری صنعتی در حفاظت علمی، به مرحله توسعه یافتگی نرسیده است.