کاربرد روش ANFIS-FCM در اکتشاف معادن گچ شوره مطالعه موردی: معدن گچ شوره انار

در نزدیکی معادن گچ در اثر انحلال املاح نمکی موجود در آب های زیرزمینی، مقدار EC افزایش پیدا می کند و نشانگر مفیدی جهت اکتشاف معادن گچ است اما به تنهایی در تشخیص این امر کافی نیست و باید عناصر دارای غلظت بالا و دخیل در افزایش EC مشخص گردند. هدف از این مطالعه بررسی کارآمدی روش  ANFIS-FCMدر اکتشاف معادن گچ شوره با استفاده از تغییرات هیدروژیوشیمیایی آب زیرزمینی است که به صورت موردی بر روی معدن گچ شوره انار آزموده شد. بدین منظور، 21 نمونه آب از چاه های دشت برداشته و آنالیز شیمیایی نمونه ها در آزمایشگاه صورت گرفت. سپس داده های حاصل مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند و آماره های توصیفی داده ها و ماتریس همبستگی پارامترهای مورد مطالعه با استفاده از نرم افزار SPSS بدست آمد. با تشکیل ماتریس همبستگی داده ها، مشخص گردید که در نمونه های نزدیک معدن گچ شوره، سدیم، منیزیم، کلسیم، منگنز، سلنیوم و سرب نسبت به سایر عناصر موجود، بیش ترین همبستگی را با هدایت الکتریکی (EC) داشته و همین طور بیش ترین همبستگی بین پارامترهای ذکر شده به چشم می خورد. ورودی های مدل شامل 6 عنصر مزبور و خروجی با توجه به هدف تحقیق، هدایت الکتریکی انتخاب شد. داده ها پس از استاندارد سازی، وارد متلب شده و هدایت الکتریکی با استفاده از روش ANFIS-FCM پیش بینی گردید. هدایت الکتریکی اندازه گیری شده مستقیما برای مقایسه با هدایت الکتریکی حاصل از روش هوشمند به کار رفت. بر اساس نتایج حاصل از این مدل، هدایت الکتریکی نمونه های آب زیرزمینی تخمین زده شده در محدوده مورد بررسی از دقت بسیار خوب و همبستگی بالایی نسبت به مقادیر اندازه گیری شده برخوردار بوده است. در نتیجه روش هوشمند ANFIS-FCM روشی موثر در تشخیص معدن گچ شوره است. در صورت کاربرد این روش در آب های زیرزمینی اطراف معادن گچ شوره دیگر در ایران و مشاهده وضعیت مشابه، کارآمدی آن در تشخیص معادن گچ شوره تایید می شود.