بررسی پاسخ های مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی به تنش خشکی در یازده ژنوتیپ ارس

خشکی یکی از مهمترین تنش های محیطی است که انواع گیاهان از جمله گیاهان زینتی را تحت تاثیر قرار می دهد. یکی از روش های مفید برای کاهش اثر تنش خشکی، غربالگری و تولید واریته های مقاوم به خشکی است. در این مطالعه پژوهشی به‌ صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 11 ژنوتیپ رونده ارس، در دو سطح آبیاری (آبیاری نرمال و تنش خشکی برای چهار هفته) از نظر صفات رشدی و بیوشیمیایی انجام شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی تاثیر منفی قابل توجهی بر ویژگی های رشد مورد ارزیابی دارد. ژنوتیپ های G3 و G8 دارای بیشترین وزن تر ریشه و وزن خشک ریشه در دو شرایط عادی و تنش کمبود آب بودند. G3 بیشترین حجم ریشه را در شرایط آبیاری نرمال نشان داد ولی در تنش خشکی بیشترین حجم ریشه متعلق به G1 و G8 بود. در شرایط تنش خشکی، وزن تر و خشک برگ G9 ، G8 ، G6 ، G4 ، G3 و G11 بیشتر از سایر ژنوتیپ ها بود. وزن تر ساقه G3 و G11 و وزن خشک ساقه G11 و G8 به هنگام اعمال تنش کمبود آب، دارای مقادیر بالاتری در مقایسه با سایر ژنوتیپ ها بود. قطر ساقه تحت تاثیر منفی تنش خشکی قرار گرفت ولی ژنوتیپ های G2، G3، G4، G8، G9 G11 به طور نسبی بیشترین مقدار را در بین ژنوتیپ ها داشتند. محتوای نسبی آب در گیاهان تحت تنش کم آبی کاهش یافت. با وجود این، کاهش این صفت در G3 ، G5 و G6 کمتر از بقیه ژنوتیپ ها بود. در میان ژنوتیپ ها، G5 و G3 بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی را تحت تنش کمبود آب نشان دادند. ژنوتیپ های G1 ، G6 ، G7 و G8 نیز در شرایط تنش خشکی افزایش قابل توجهی در فعالیت آنتی اکسیدانی داشتند. در شرایط تنش خشکی، بیشترین افزایش محتوای پرولین متعلق به G3 و پس از آن G5 ، G6 و G7 بود و ژنوتیپ های G5 ، G6 ، G10 و G8 از بیشترین مقدار قندهای محلول برخوردار شدند. به طور کلی، G3 (Juniperus chinensis var. Sargentii) و G8 (Juniperus chinensis ‘Kallayʼs Compact’) عمدتا عملکرد بهتری را تحت تنش خشکی نشان دادند که می توان آن ها را به عنوان ژنوتیپ های مقاوم به خشکی برای استفاده در برنامه های اصلاح نبات برای توسعه پایدار فضای سبز شهری در مناطق خشک و نیمه خشک در نظر گرفت. اگرچه G5 (Juniperus procumbens ‘Nana’) در این آزمایش در شرایط تنش خشکی زیست توده پایینی داشت، ولی فعالیت آنتی اکسیدانی و محتوای پرولین و قندهای محلول بالایی را نشان داد. بنابراین، تحقیقات بیشتری، به ویژه در شرایط تنش خشکی شدیدتر، مورد نیاز است تا علت پاسخ برجسته آن به تنش خشکی از نظر فعالیت آنتی اکسیدانی و محتوای پرولین و قندهای محلول روشن شود.