خوانش تاریخی گفتمانی حدیث سلسله الذهب

«سلسله الذهب» مهمترین و مشهورترین سخن هشتمین امام شیعه است؛ جمله ای که به سال 200 هجری در نیشابور، به درخواست جمع زیادی از غیر شیعیان به ویژه اصحاب حدیث، صادر شد. بواسطه بازتاب روایت در منابع شیعه و اهل سنت، سلسله الذهب بسیار محل بحث و گفتگو بوده است. مروری بر پژوهش های بسیاری که درباره این حدیث سامان یافته، نشان می دهد برداشت های ایدیولوژیکی همچون توحید و امامت بیش از همه مورد توجه و تاکید بوده است. نوشتار حاضر می کوشد به روش تحلیل تاریخی و با نظرداشت شرایط گفتمانی و تاکید بر هرمنوتیک قصدگرای مولف محور، هدف و قصد امام رضا (ع) را از انتخاب و بازگفت این حدیث تبیین نماید. نتایج تحقیق نشان می دهد این گزینش کاملا هدفمند بوده است تا مسلمانان و فراتر از آن ادیان توحیدی را به همگرایی دعوت کرده، از آنان بخواهد از تکفیر همدیگر دست بشویند. تتمه حدیث در روایات شیعی که بر شرط امامت تکیه کرده نیز در پی ایفای این مقصود است که برای دستیابی به مراتب والای توحید باید به معارف اهل بیت علیهم السلام چنگ زد.