بررسی اثربخشی فرزندپروری ذهن آگاه در کاهش مشکلات برونی ‏سازی کودکان پسر دبستانی و رفتارهای فرزندپروری مادران آنها

مطالعه ‏های پیشین نشان داده‏اند عوامل خطر خانوادگی مثل فرزندپروری ضعیف، انضباط بی‏ثبات، خشک، غیرمنعطف و سختگیرانه و استرس والدین خطر ایجاد مشکلات رفتاری و عاطفی را در کودکان افزایش می‏دهند. فرزندپروری ذهن آگاه در پاسخ به کاستی ها و نقدهای وارد به برنامه های فرزندپروری رفتاری بر پایه به کار گرفتن اصول ذهن آگاهی تدوین شده است که به والدین اجازه می دهد کودکان شان را بدون پیش داوری درک کنند و در فرزندپروری بیشتر پاسخگو و کمتر واکنشی باشند. از این رو پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر مداخله فرزندپروری ذهن آگاه بر مشکلات برونی‏سازی کودکان پسر دبستانی و رفتارهای فرزندپروری مادران آنها در جامعه ایران طراحی شده است.

پژوهش حاضر پیرو طرحی از نوع  شبه آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل همراه با پیگیری است. برنامه آموزش فرزندپروری ذهن آگاه به عنوان متغیر مستقل و مشکلات برونی‏سازی کودکان و رفتارهای فرزندپروری مادران آنها، به عنوان متغیرهای وابسته در نظر گرفته شده‏اند. جامعه مورد مطالعه شامل مادران دارای کودکان پسر دبستانی دچار مشکلات برونی‏سازی در شهر کرج بود. نمونه پژوهش شامل 18 نفر از مادران کودکان دچار مشکلات برونی‏سازی است که ملاک‏های ورود به پژوهش را داشته اند. نمونه‏گیری در دو مرحله در دسترس و مبتنی بر هدف انجام شد. از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر (طرح آمیخته) با استفاده از نرم افزار اس. پی. اس. اس. نسخه 20، جهت تحلیل داده ها استفاده شده است.

تحلیل داده ها نشان داد که گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل، پس از پایان جلسه های آموزش فرزندپروری ذهن آگاه، کاهش معناداری در نمره کلی نشانه های برونی سازی نشان می دهد. اثر مداخله پس از 2 ماه نیز به شکل معناداری حفظ شد. دیگر یافته مطالعه نشان می دهد گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل، پس از پایان جلسه های آموزش فرزندپروری ذهن آگاه، بهبود معناداری در رفتارهای فرزندپروری و کاهش رفتارهای منفی در تعامل با فرزندشان نشان دادند. اثر مداخله پس از 2 ماه نیز به شکل معناداری حفظ شد.

نتایج از اثربخشی آموزش فرزندپروری ذهن آگاه در کاهش مشکلات برونی سازی و بهبود رفتارهای فرزندپروری مادران دارای کودکان پسر دچار مشکلات برونی سازی حمایت می کند. به این ترتیب امکان به کارگیری این روش در نمونه های ایرانی وجود دارد.