روش شناسی پاسخ گویی به شبهات با استفاده از مولفه های عقلی در سیره امام صادق (ع)

‏ اثربخشی در پاسخگویی به شبهات، نیازمند کاربست مولفه های گوناگون رفتاری، روشی و شناختی است. در سپهر مولفه های شناختی، دو عنصر عقل و نقل، نقش آفرین هستند. بهره از عقل در دو حوزه رویکردها و گزینش مواد اولیه پاسخ ها قابل ارزیابی است. امام صادق% به عنوان یکی از هدایتگران توحیدی بشر با شناخت دقیق مغالطات و گره های ذهنی شبهه گران و حیرت زدگان، پاسخ های متناسب با آنها را فراهم می آورد. این مغالطات گاهی در اشکال غیر منطقی رخ می نمود و با روش نادرست استدلال بیان می شد. گاهی نیز از یک پیش فرض نادرست بر می آمد. در پاره ای موارد نیز با گسست یکی از مواد استدلال همراه بود. پاسخ گویی به هر یک از این موارد، نیازمند کاربست مولفه ها و روشی هایی است که به خوبی در پاسخ های امام ششم% هویدا هستند. مهمترین این روش ها در هفت رده قابل افراز است: شناخت خاستگاه ها و انگیزه ها، کشف انواع مغالطات موجود در گزاره های حاوی شبهه، نفی حصرگرایی شناختی، بهره از گونه های برهان، محسوس سازی معقولات، آگاهی دادن به لوازم شبهه، و بهره گیری از دانش های تجربی.