اثرات استروژنیک تفاله هسته انار بر فراسنجه های خونی و آنتی اکسیدانی بزهای ماده سانن

تفاله هسته انار(Punica granatum) یکی از پس ماندهای صنایع تبدیلی است که در سال های اخیر به دلیل خواص آنتی اکسیدانی در تغذیه دام به طور فزآینده ای به کار می رود. تفاله هسته انار حاوی ترکیبات پلی فنولی است که عمدتا شامل اسید الاژیک، پونیکالاژین و پونیکالین بوده که خاصیت آنتی اکسیدانی دارند و از پراکسیداسیون چربی ها و فعالیت رادیکال های آزاد ممانعت می کند. دانه های انار علاوه بر ترکیبات پلی فنولی در بردارنده استروژن های "استرادیول، استرون و استریول" و با غلظت کمتری حاوی تستوسترون، بتاسیتوسترول و کامسترول نیز می باشند که گزارشات زیادی پیرامون اثرات جانبی آن بر فیزیولوژی و متابولیسم نشخوارکنندگان در دست نیست. با توجه به نقش استروژن ها در متابولیسم لیپیدها ممکن است تفاله هسته انار به عنوان منبع گیاهی غنی از استروژن قادر به تقلید نقش تنظیمی استروژن های اندوژنوس بر متابولیسم و تولید مثل باشد. در این مطالعه اثرات استروژنیک تفاله هسته انار بر غلظت استرادیول سرم خون و سایر فراسنجه های خونی و آنتی اکسیدانی بزهای خشک غیرآبستن سانن مورد بررسی قرار گرفت.

در این آزمایش از 18 راس بز سانن خشک غیر آبستن 3 تا 4 شکم زایش با میانگین وزنی 16/5 ±85/44 کیلوگرم، در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تیمار و 6 تکرار استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل: 1) تیمار شاهد 2) جیره پایه + 12 درصد تفاله هسته انار 3) جیره پایه+ 12 درصد تفاله هسته انار و گاز ازون (عامل حذف استروژن از انار) بود. فراسنجه های خونی هورمون استرادیول، آلبومین، بیلی روبین مستقیم، بیلی روبین کل، کراتینین، گلوکز، بتاهیدرکسی بوتیرات، اوره، اسید اوریک، نیتروژن اوره ای خون، آلکالین فسفاتاز، آسپارتات و آلانین آمینوترانسفراز، کلسیم، فسفر، کلسترول، تری گلیسرید، لیپوپروتیین با چگالی بالا، لیپوپروتیین با چگالی کم و متغیر های آنتی اکسیدانی مالون دی آلدهید و ظرفیت آنتی اکسیدانی کل پلاسما مورد اندازه گیری قرار گرفت. داده های آزمایش با نرم افزار SAS و با رویه مخلوط به صورت داده های تکرار دار در زمان مورد آنالیز آماری قرار گرفت.

بر اساس نتایج میزان فراسنجه های غلظت استرادیول استاندارد و سطح زیر منحنی غلظت استرادیول سرم خون در طول چرخه فحلی به طور معنی داری تحت تاثیر تیمار 2 افزایش (به ترتیب: pg ml-1 36/33 و cm2 12/605) یافت (05/0 > P). تیمار حاوی گاز ازون به طور معنی داری این متغیر ها را نسبت به تیمار دوم کاهش داد (13/28 و 91/543) و تفاوت معنی داری با شاهد (56/25 و 12/515) نداشت. سایر فراسنجه های خونی به جز فسفر و برخی متغیر های آنتی اکسیدانی تحت تاثیر معنی دار تیمار های آزمایشی قرار نگرفت که نشان دهنده کافی نبودن دریافت استروژن برای بر هم زدن هموستاز فراسنجه های خونی در سطح 12 درصد جایگزینی تفاله هسته انار با سبوس گندم می باشد.

به طور کلی سطح 12 درصد تفاله هسته انار در گامه فیزیولوژیکی مورد مطالعه اثر منفی معنی داری بر فراسنجه های متابولیکی طبیعی بز های سانن نداشت. حذف اثر استروژن در تیمار 12 درصد تفاله هسته انار و گاز ازون نشان می دهد که گاز ازون قادر است اثر فیتواستروژن های جیره را کاهش دهد.