تدوین برنامه آموزشی انضباط مثبت و بررسی اثربخشی آن بر علاقه اجتماعی کودکان با اختلال نارسایی توجه-بیش فعالی (ADHD)

 علاقه اجتماعی، متغیری محوری است که در کودکان با اختلال نارسایی توجه-بیش فعالی دچار نقص است. پژوهش حاضر با هدف تدوین برنامه آموزشی انضباط مثبت و بررسی اثربخشی آن بر علاقه اجتماعی کودکان با اختلال نارسایی توجه-بیش فعالی انجام گرفت.

روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری یک ماهه با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش را مادران همه کودکان 7تا11ساله با اختلال نقص توجه-بیش فعالی شهر اصفهان در سال تحصیلی 97-1396 تشکیل دادند. با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس از بین مادران کودکانی که تشخیص اختلال نارسایی توجه-بیش فعالی را توسط روان پزشک دریافت کردند، سی نفر انتخاب شدند. سپس به شیوه تصادفی در گروه آزمایش و گروه گواه قرار گرفتند (هر گروه پانزده نفر). ابزارهای پژوهش پرسشنامه تشخیص اختلال نقص توجه-بیش فعالی (هاشمی ملکشاه و همکاران، 1395) و مقیاس علاقه اجتماعی (علیزاده و همکاران، 1394) بود. جلسات آموزشی برنامه انضباط مثبت در قالب هشت جلسه نوددقیقه ای صرفا برای گروه آزمایش برگزار شد. تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم افزار SPSS نسخه 21 صورت گرفت. سطح معناداری آزمون ها 0٫05 بود.

نتایج نشان داد، اثر گروه، اثر زمان و اثر گروه و زمان در متغیرهای مسئولیت پذیری-انجام تکالیف، ارتباط با مردم-همدلی، جریت-اطمینان و احساس برابری درمقابل کهتری-برتری به لحاظ آماری معنادار بود (0٫05>p)؛ همچنین یافته ها حاکی از تفاوت معنادار پیش آزمون-پس آزمون و پیش آزمون-پیگیری میانگین نمره های متغیرهای مسئولیت پذیری-انجام تکالیف (به ترتیب 0٫019=p، 0٫040=p)، ارتباط با مردم-همدلی (به ترتیب 0٫011=p، 0٫030=p)، جریت-اطمینان (به ترتیب 0٫001>p، 0٫001>p) و احساس برابری درمقابل کهتری-برتری (به ترتیب 0٫001>p، 0٫001>p) گروه آزمایش بود؛ اما در مراحل پس آزمون-پیگیری در میانگین نمره های متغیرهای مسئولیت پذیری-انجام تکالیف (0٫611=p)، ارتباط با مردم-همدلی (0٫201=p)،جریت-اطمینان (0٫862=p) و احساس برابری درمقابل کهتری-برتری (0٫177=p) تفاوت معناداری یافت نشد که حاکی از پایداری اثر مداخله در مرحله پیگیری است.

براساس نتایج پژوهش حاضر، برنامه آموزشی انضباط مثبت بر علاقه اجتماعی کودکان با اختلال نارسایی توجه-بیش فعالی اثربخشی دارد.