اثربخشی برنامه ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر بهزیستی روان شناختی، تنظیم شناختی هیجان و روابط بین فردی مادران کودکان با ناتوانی های تحولی

به دلیل اینکه والدین کودکان با ناتوانی های تحولی درمعرض سطوح بیشتر استرس و پیامدهای منفی روانی هستند، به نظر می رسد مشارکت والدین در برنامه درمانی می تواند این آشفتگی را کم کند؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر بهزیستی روان شناختی، تنظیم شناختی و روابط بین فردی مادران کودکان با نارسایی های تحولی انجام شد.

پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعه آماری را همه مادران کودکان با ناتوانی های تحولی تشکیل دادند که در سال 98-1397 در شهر سقز زندگی کردند. نمونه مطالعه شده شامل سی نفر از این مادران بود که ازطریق روش نمونه گیری دردسترس گزینش شدند و به صورت تصادفی در دو گروه (آزمایش و گواه) قرار گرفتند (هر گروه پانزده نفر). ابزار اندازه گیری در این پژوهش پرسشنامه بهزیستی روان شناختی (ریف، 1989)، پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان (گرانفسکی و کرایچ، 2006) و نسخه کوتاه پرسشنامه روابط بین فردی (بارخام و همکاران، 1996) بود. برای مادران گروه آزمایش هشت جلسه دوساعته برنامه درمانی ارایه شد. این برنامه درمانی با اقتباس و تکیه بر محتوای برنامه ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس (کابات-زین، 2005) و کتاب کار ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس (استاهل و گلداستین، 2019) بود؛ اما گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکرد. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل کوواریانس تک متغیره در نرم افزار SPSS در سطح معناداری 0٫05 استفاده شد.

نتایج نشان داد، آموزش ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر تنظیم شناختی هیجان اثربخشی مثبت و معناداری داشت که خود باعث افزایش راهکار های سازش یافته (0٫001<p) و کاهش راهکارهای سازش نیافته (0٫002=p) در گروه آزمایش شد؛ همچنین این روش درمانی موجب افزایش بهزیستی روان شناختی و کاهش مشکلات روابط بین فردی در گروه آزمایش شد (0٫001<p).

براساس یافته های پژوهش، روش درمانی ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر بهبود تنظیم شناختی هیجان، افزایش بهزیستی روان شناختی و کاهش مشکلات روابط بین فردی مادران دارای کودکان با ناتوانی های تحولی اثربخشی دارد.