مقایسه اثربخشی امیددرمانی و معنویت درمانی بر رفتار خودمراقبتی، افسردگی و HbA1c در زنان میانسال مبتلا به دیابت نوع دو

 مداخلات روان شناختی در مدیریت متغیرهای بیولوژیک، افسردگی و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت موثر هستند؛ بنابراین هدف از انجام این پژوهش، مقایسه اثربخشی امیددرمانی و معنویت درمانی بر رفتار خودمراقبتی، افسردگی و ‏‎ HbA1c در زنان میانسال مبتلا به ‏دیابت نوع دو ‏بود.‏

پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری تمامی بیماران ‏زن مبتلا به دیابت نوع دو مراجعه کننده به مرکز تحقیقات دیابت، متابولیسم و غدد تهران در سال 1399 بودند. به روش نمونه گیری دردسترس 45 نفر از داوطلبان واجد شرایط وارد پژوهش شدند. سپس به طور تصادفی در دو گروه آزمایشی امیددرمانی و معنویت درمانی و یک گروه گواه قرار گرفتند (هر گروه پانزده نفر). صرفا برای گروه های آزمایش امید درمانی و معنویت درمانی هرکدام در هشت جلسه نوددقیقه ای برگزار شد. برای جمع آوری داده ها پرسشنامه افسردگی بک (بک و همکاران، 1961)، پرسشنامه خودمراقبتی (توبرت و همکاران، 2000) و ‏آزمایش HbA1c خون به کار رفت. داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم افزار ‏SPSS نسخه 20‎‏ در سطح معناداری 0٫05 تجزیه و تحلیل شدند.

امیددرمانی و معنویت درمانی بر افسردگی (0٫001>p) و HbA1c با (0٫024=p) اثر کاهنده و بر خودمراقبتی (0٫001>p) اثر افزاینده داشتند. تفاوت معنادار بین دو نوع درمان صرفا برای متغیر افسردگی وجود داشت (0٫038=p). بین مراحل پیش آزمون با پس آزمون و پیش آزمون با پیگیری برای سه متغیر مذکور تفاوت معنادار وجود داشت (0٫001>p)؛ اما بین مراحل پس آزمون و پیگیری برای این متغیرها تفاوت معنادار مشاهده نشد که بیانگر ماندگاری تاثیر مثبت امیددرمانی و معنویت درمانی در مرحله پیگیری بود.

براساس یافته های این پژوهش، امیددرمانی و معنویت درمانی بر ‏کاهش افسردگی و HbA1c‏ و افزایش خودمراقبتی در بین زنان میانسال مبتلا به دیابت نوع دو تاثیر دارند، اما برای متغیر افسردگی، امیددرمانی درمقایسه با معنویت درمانی اثربخش تر است.