تاثیر طلاق بر تنصیف مهر در فرض ابراء و هبه آن در فقه اسلامی و حقوق ایران

تنصیف مهر در صورت طلاق قبل از مباشرت (مواقعه) از احکام مهم فقهی است که در ماده 1092 قانون مدنی ایران نیز انعکاس یافته است. حال یکی از مسایل مطرح این است که اگر زوجه قبل از طلاق، ذمه همسر خویش را نسبت به مهریه ابراء نموده یا مهریه را به زوج بخشیده باشد، آیا تکلیف به بازگرداندن بدل نیمی از مهریه را خواهد داشت یا خیر؟ این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی، دیدگاه فقه امامیه، فقه مذاهب اهل سنت و حقوق ایران را در زمینه مسئله یادشده بررسی نموده است. نتایج پژوهش حکایت از این دارد که در فقه امامیه با توجه به روایات و سایر ادله، هبه و ابراء صورت گرفته توسط زوجه موجب گردیده است تا استیفاء مهر توسط وی صادق باشد و در نتیجه در فرض طلاق قبل از مواقعه، تکلیف به بازگرداندن بدل نیمی از مهر به زوج بر عهده او باشد. مذهب حنبلی با این نظر موافق است، ولی مذهب مالکی، چنین تکلیفی را نمی پذیرد. هر یک از مذاهب حنفی و شافعی نیز با تفصیل میان فروض مختلف در برخی موارد تکلیف یادشده را پذیرفته و در برخی موارد آن را نمی پذیرند. از دیدگاه حقوق موضوعه ایران نیز به رغم اختلاف نظر، تنصیف مهر در مسئله مزبور، پذیرفتنی است؛ البته با توجه به قانون اساسی ایران و نیز برخی قوانین ازجمله قانون حمایت خانواده، اقلیتهای مذهبی در این خصوص تابع مذهب خویش هستند.