استفاده از مدل AMMI و پارامترهای آن برای تجزیه پایداری عملکرد ژنوتیپ های پیشرفته طارم محلی برنج (Oryza sativa L.)

اثر متقابل ژنوتیپ و محیط، مهمترین چالش تولید برای به نژادگران گیاهی است. گزینش ارقام و لاین های دارای عملکرد مطلوب به شدت متاثر از اثر متقابل ژنوتیپ - محیط است. به منظور بررسی این آثار متقابل ژنوتیپ- محیط، 13 ژنوتیپ جهش یافته نسل هشتم برنج طارم-محلی به همراه سه رقم شاهد طارم محلی، طارم جلودار و ندا برای ارزیابی پایداری و سازگاری عملکرد دانه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و در دو منطقه استان مازندان طی دو سال(1395 و 1396) ارزیابی شدند. تجزیه و تحلیلی که بر اساس روش AMMI انجام گرفته، نشان می دهد اثر ژنوتیپ بر محیط و اثر متقابل ژنوتیپ- محیط معنی دار هستند. دو مولفه اصلی اول مدل بیش از 91% از واریانس اثر متقابل را توجیه می کند. نمودار بای پلات نشان داد که ژنوتیپ های 15، 18، 31، 30، 33 طارم جلودار و طارم محلی پایدار بودند. نتایج آمار ه های مدل امی نشان داد که طبق آماره AMGE، بیشترین پایداری مربوط به رقم ندا و ژنوتیپ های 26 و 31 است. همچنین بر اساس آماره های ASI، MASI و MASV، ژنوتیپ های 33، 26 و 30 از بیشترین پایداری برخوردار بودند. ملاحظه گردید که با استفاده از آماره های AVAMGE، DA، FA، SIPC و ZA ژنوتیپ های 33، 30 و 31 بیشترین پایداری را دارند. بر اساس نتایج شاخص های گزینش همزمان برای عملکرد دانه و پایداری بر اساس هر کدام از آماره های امی مشاهده شد که ژنوتیپ های 33، 31، رقم طارم جلودار، ژنوتیپ 26 و رقم ندا به عنوان ژنوتیپ های پرمحصول و پایدار به شمار می آیند. نتایج نشان داد اکثر آماره های پایداری مدل امی با توجه به تطابق فراوان آنها با شاخص های گزینش همزمان برای عملکرد و پایداری، شاخص های مناسبی برای تشخیص ژنوتیپ های پایدار هستند.