ارزیابی عملکرد و شاخص های کشت مخلوط ارزن (.Panicum miliaceaum L) و کینوا (.Chenopodium quinoa Willd) تحت تاثیر تراکم و نسبت های کاشت در منطقه بیرجند

یکی از روش های ایجاد پایداری و حفظ سلامت تولید در بوم نظام های کشاورزی اجرای کشت مخلوط است. به این منظور، پژوهشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار جهت ارزیابی عملکرد ارزن (Pnicum miliaceaum L.) و کینوا (Chenopodium quinoa Willd.) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال زراعی 1397 انجام شد. آزمایش با دو عامل تراکم در سه سطح 20 (50 درصد بهینه)، 40 (بهینه) و 60 بوته در مترمربع (150 درصد بهینه) برای هر دو گیاه و نسبت های کشت مخلوط ردیفی سری جایگزینی در پنج سطح تک کشتی ارزن معمولی (0- 100 درصد)، سه ردیف ارزن و یک ردیف کینوا (25 درصد- 75 درصد)، یک در میان ارزن و کینوا (50 درصد- 50 درصد)، یک ردیف ارزن و سه ردیف کینوا (75 درصد- 25 درصد) و تک کشتی کینوا (100 درصد- 0) اجرا شد. نتایج نشان داد، تراکم مطلوب برای حصول حداکثر عملکرد دانه در تک کشتی ارزن معمولی (4100 کیلوگرم در هکتار) و کینوا (2340 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب برابر 60 و 40 بوته در مترمربع بود. ترکیب تیماری برتر کشت مخلوط با قابلیت توصیه به کشاورز، نسبت 25 درصد ارزن و 75 درصد کینوا در تراکم 40 بوته در مترمربع با بالاترین نسبت برابری زمین (32/1) و افزایشی برابر 98/26 درصد در شاخص عملکرد واقعی کل مشخص گردید. همچنین بررسی اثر متقابل در این تیمار افزایش 26/9 درصدی عملکرد بیولوژیک کینوا (6935 کیلوگرم در هکتار) را بر اساس عملکرد پیش بینی شده نشان داد. با وجود غالبیت و توان رقابتی بالاتر ارزن معمولی نتایج به دست آمده موید سودمندی کشت مخلوط این گیاه با کینوا در منطقه بیرجند است.