واکاوی تطبیقی زکات در تفسیر فریقین با تکیه بر آیه 60 سوره توبه

فلسفه عالی زکات و سایر شقوق آن (صدقه، انفاق و...) توسط قرآن کریم بیان شده که آن رشد و پاکی جامعه در پرتو دوری از خطری است که مبادا عده ای مال را در انحصار خود درآورده و پیوسته در میان خود نگه دارند و نتیجه آن ثروتمندی روز افزون قشری خاص و افزایش فقر در اکثریت جامعه باشد که پس از مدتی ناهنجاری های اجتماعی از جمله قتل و کینه نسبت به سرمایه داران، دزدی و... در جامعه پدیدار شود. تحقیق حاضر با نگاهی اجمالی و تطبیق گونه بین مفسران فریقین به مسئله زکات پرداخته و به برخی افتراقات و اشتراکات آنها در این زمینه اشاره می نماید. به طور کلی مفسران فرق اسلامی از چهار معنای رشد و نمو، طهارت و پاکی، زکات واجب شرعی و انفاق و صدقه در تفسیر خود برای زکات و مشتقات آن نام می برند. ایشان همچنین رابطه با آیه 60 سوره توبه که به آیه زکات مشهور است - و خداوند اصناف زکاتی را در آیه مذکور مطرح نموده اند- اختلاف نظر هایی از جمله درباره فقیر و مسکین، سهم عاملین و مولفه قلوب و مصادیق فی سبیل الله دارند که در این جستار پس از ارایه تعریفی جامع از تفسیر فریقین برای هر یک از اصناف، به موارد اختلافی پرداخته می شود.