تاثیر تکانه های داخلی و خارجی بر صنعتی شدن اقتصاد ایران

هدف همه اقتصادهای جهان توسعه اقتصادی است. بسیاری از کشورهای توسعه‏یافته توسعه اقتصادی را از طریق بخش صنعت تجربه کرده اند. در سال های اخیر شاهد جریانی فزاینده در میان کشورهای کمتر توسعه یافته برای صنعتی شدن بوده ایم. به همین دلیل است که بحث «صنعتی شدن» موضوع مهمی در نوشته های توسعه اقتصادی هست. صنعتی شدن عامل اساسی توسعه اقتصادی کشورهای پیشرفته بوده است و صنعتی شدن پیوندهای عمیقی با مسئله توسعه یافتگی و عقب ماندگی دارد. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر شوک‏های ساختاری تورم، قیمت نفت، شاخص قیمت جهانی، نرخ بهره، حجم پول، نرخ ارز و تولید کل بر تولید صنعتی بر اساس داده‏های فصلی (1395-1370) و برآورد میزان شدت اثر هرکدام بر صنعتی شدن، با استفاده از مدل خودرگرسیون‏برداری‏ساختاری (svar) می‏باشد. داده‏های تحقیق  از پایگاه‏های داده‏ی بانک جهانی، بانک مرکزی، مجله‏ی نماگرهای اقتصادی، مرکز آمار ایران و اپک استخراج گردیده‏اند. ابتدا تاثیر شوک ساختاری متغیرها بر تولید صنعتی برآورد شده است و در ادامه جدول تجزیه واریانس آورده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که شوک قیمت نفت بر بخش صنعت، در ابتدا تولید بخش صنعتی را افزایش می‏دهد که می‏تواند به علت سیاست‏های انبساطی باشد، منتهی در بلندمدت تعدیل و خنثی می‏شود. سایر شوک‏ها نیز باعث ایجاد تلاطم در تولید بخش صنعتی می‏شوند که همانند شوک قیمت نفت، امواج میرایی ایجاد می‏کنند. جدول تجزیه‏ی واریانس تولید بخش صنعت نشان می‏دهد در درجه‏ی اول توضیح‏دهندگی تولید بخش صنعت، مقادیر پیشین تولید بخش صنعت است و با 41 درصد علت تغییرات، در جایگاه دوم و سوم بیشترین دلایل توضیح‏دهندگی را می‏توان شوک‏های حاصله از قیمت‏های جهانی و نرخ بهره را به ترتیب با 39 و 13 درصد علت تغییرات نام برد. در جایگاه چهارم تولید کل با 4 درصد علت تغییرات است، سایر متغیرها مقادیر اندکی از علت تغییرات در بلندمدت را توضیح می‏دهند. نتایج نشان داد که متغیرهای قیمت‏های جهانی و نرخ بهره، بیشترین تاثیرات را برای افزایش تولیدات بخش صنعت دارند و با توجه به اینکه نرخ بهره یکی از ابزارهای پولی است، لذا عملا بانک مرکزی می‏تواند هدف رسیدن به رشد حداکثری تولیدات صنعتی را نیز دنبال کند.