ارزیابی ذخایر و تعیین حداکثر محصول قابل برداشت پایدار (MSY) موتوماهیان در جزیره قشم، خلیج فارس

شگ ماهیان بویژه موتوماهیان از ذخایر با ارزش اقتصادی خلیج فارس بوده که نقش مهمی در زنجیره اکولوژیک و غذایی آن ایفاء می نمایند. پژوهش حاضر، طی سال های 1395-1394 با هدف تعیین میزان ذخایر موتوماهیان و تنطیم الگوی برداشت پایدار از آن در جزیره قشم انجام گرفت. نمونه برداری در سواحل جنوبی جزیره قشم از ماه مهر 94 تا ماه شهریور 95 در بنادر صیادی رمچاه، سوزا، مسن و سلخ صورت گرفت. در این تحقیق تعداد 2553 نمونه ماهی موتو زیست سنجی گردید. ماهیان صید شده در دامنه طولی 79/8- 22/4 سانتی متر با میانگین طولی 42/6 سانتی متر و میانگین وزن 2/2 گرم بود. بیشترین وزن کل ماهی صید شده معادل 36/6 گرم و کمترین وزن کل معادل 56/0گرم بود. در بررسی فراوانی ماهیان در طبقات 5 سانتی متری، بیشترین فراوانی مربوط به طبقه طول 7-5/6 سانتی متر با 5/36 درصد گزارش گردید. ماهیان مزبور در دامنه سنی صفر تا 3 ساله با میانگین سن 76/1 سال بود. از نظر ترکیب سنی، غالب ماهیان صید شده را ماهیان دوساله با 78/68 درصد به خود اختصاص داده بود. بیشینه طول کل حدود 03/11 سانتی متر و پیراسنجه رشد k با استفاده از روش شفرد برابر 52/0 بر سال و مقدار t0 برابر با 38/0- تعیین گردید. همچنین مقدار مرگ و میر طبیعی و صیادی به ترتیب معادل 3/1 و 84/0 و مقدار Z معادل 14/2 و مقدار ضریب بهره برداری معادل 39/0 بدست آمد. بر اساس مدل تامپسون - بل، در مقدار بیشینه ضریب مرگ و میر صیادی (Fmax) معادل 9/1، حداکثر صید قابل برداشت حدود 40000 کیلوگرم و زیتوده کل 91381 کیلوگرم بدست آمد درحالیکه مقدار صید صورت گرفته در دوره صیادی ذکر شده، معادل حدود 35400 کیلوگرم بوده که بیانگر امکان افزایش حدود 15 درصدی صید می باشد. بهرحال در حال حاضر، ذخیره موتوماهیان دارای شرایط نسبتا مناسبی است. اما پیشنهاد می گردد با توجه به اهمیت و جایگاه ویژه موتوماهیان در زنجیره اکولوژیک خلیج فارس بویژه جزیره قشم، میزان صید بطور محتاطانه در محدوده 36 تا 40 هزار کیلوگرم فراتر نرود.