کمی سازی تاثیر ویژگی های خاک بر رواناب و هدررفت خاک از نوارهای کشت گندم دیم

ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک متغیرهای مهمی در فرآیند تولید رواناب و رسوب هستند. این پژوهش با هدف شناسایی مهم ترین ویژگی های موثر خاک بر تولید رواناب و رسوب در نوارهای حاصل از کشت گندم دیم انجام گرفت. برای این منظور سه کشتزار دیم با شیب متوسط 15 درصد و تحت شرایط آیش در جنوب غربی استان کرمانشاه انتخاب شد. در هر زمین شیارهایی به طول پنج متر و عرض و عمق 30 سانتی متر به وسیله دستگاه ردیف کار ایجاد شد. برای بررسی تولید رواناب و هدررفت خاک، از جریان هایی با شدت 5/0 و 5/1 لیتر بر دقیقه به مدت 60 دقیقه در سه تکرار استفاده شد و مقدار رواناب و هدررفت خاک از شیارها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که در هر دو شدت جریان، مقدار رواناب و هدررفت خاک همبستگی منفی و معنی دار با متغیرهای شن، رس، ماده آلی، نفوذپذیری و نسبت رس به سیلت داشتند (01/0p<) و در مقابل همبستگی مثبت و معنی دار با سیلت (01/0<p) و چگالی ظاهری خاک (05/0<p) داشتند. نتایج تجزیه رگرسیون خطی چندگانه نشان داد که در شدت جریان 5/0 لیتر بر دقیقه با بهره گیری از متغیرهای نسبت رس به سیلت، ماده آلی و نفوذپذیری خاک می توان مقدار رواناب و هدررفت خاک از نوارهای کشت را به ترتیب با ضریب تعیین 94/0 و 81/0 برآورد نمود. هم چنین در شدت جریان 5/1 لیتر بر دقیقه با استفاده از مقدار ماده آلی و نفوذپذیری خاک می توان مقدار رواناب و هدررفت خاک را به ترتیب با ضریب تعیین 90/0 و 94/0 برآورد نمود.