پیامد های روان شناختی شرایط شغلی آتش نشانان: یک مطالعه کیفی

آتش نشانی یکی از مشاغل پرخطر است که طیف گسترده ای از وظایف را در برمی گیرد. آتش نشانان به دلیل ماهیت شغلی دشوار خود، موقعیت های اضطراری متعددی را تجربه می کنند که علاوه بر ایجاد آسیب های جسمی، می توانند سلامت روان شناختی آتش نشانان را نیز در معرض خطر قرار دهند. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی پیامد های روان شناختی شرایط شغلی آتش نشانان انجام گرفت. 

روش پژوهش، کیفی و از نوع پدیدار شناسی بود. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، 16 آتش نشان از آتش نشانان ایستگاه های آتش نشانی شهر کرمان انتخاب شدند؛ و انتخاب آن ها بر اساس معیار اشباع بود. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته جمع آوری و با استفاده از روش هفت مرحله ای کلایزی تحلیل شدند. بدین صورت که ابتدا مصاحبه ها، کدگذاری و سپس بر اساس کد های مشابه، 4 مقوله اصلی استخراج گردید.

نتایج به دست آمده نشان دادند که استرس مداوم (ناشی از صدای زنگ حریق و اعلام حوادث، تلاش برای رسیدن به موقع به محل حادثه، نگرانی از نرسیدن به موقع و پیدا نکردن آدرس محل حادثه، شرایط پیچیده و نامشخص حوادث)، مشکلات خواب (شامل به هم خوردن نظم خواب، بی خوابی، مشکل در حفظ خواب، بیدار شدن وحشت زده و ناگهانی از خواب، حرف زدن در خواب)، هیجان های منفی ناشی از حوادث دردناک و مشکل در برقراری روابط مطلوب با اعضای خانواده، مهم ترین پیامد های روان شناختی هستند که آتش نشانان به علت شرایط شغلی شان تجربه می کنند.

با توجه به نقش مهم آتش نشانان در ارایه خدمات در موقعیت های اضطراری، پیامد های روان شناختی ناشی از این شغل، عوامل خطری هستند که بر سلامت و در نتیجه عملکرد آتش نشانان، اثر نامطلوبی دارند؛ و بنابراین، لازم است که اقدامات و برنامه ریزی های مناسبی به منظور مدیریت و کاهش استرس مداوم و بهبود کیفیت خواب آتش نشانان صورت گیرد؛ و در راستای مدیریت و کاهش هیجان های منفی و مشکلات خانوادگی آن ها نیز آموزش های مناسبی ارایه گردد.