خیابانگردی در میان چشم اندا زهای سینمایی کلانشهر مدرن و تجربه مدهوشی در مواجهه با بازی نورها و سایه های شهری، مطالعه موردی: فیلم برلین؛ سمفونی یک شهر بزرگ (1927)

در مطالعات فیلم سال های اخیر، ارتباط میان سینما و فرهنگ فضایی و بصری مدرنیته شهری مورد توجه نظریه پردازان قرار گرفته است. این نظریه پردازان معتقدند که به منظور درک فرهنگ سینمایی به مثابه بخشی از فرهنگ شهری و زندگی اجتماعی مدرن، باید تغییرات و دگرگونی های فضایی و بصری کلانشهری، به مثابه گهواره ظهور، رشد و گسترش سینما را مطالعه و بررسی کرد. در این مباحث، بر پیوندها و شباهت های میان تجربه نظاره گری سینمایی و تجربه ادراک فضاها و منظرهای کلانشهری تاکید می شود. پژوهش حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای صورت گرفته است، با بهره گیری از رویکردی میان رشته ای می کوشد این نکته را آشکار سازد که تماشای منظرهای تماشایی و جلوه های سطحی زندگی شهری مدرن به وجود آورنده لذت زیبایی شناسانه نوینی بود که اساس و بنیان لذت تجربه نظاره گری سینمایی را نیز شکل می داد. پژوهش حاضر می کوشد آیین سینما رفتن را در بطن دیگر فعالیت های زندگی روزمره مدرن، و در ارتباط با مشخصه های نوظهور زندگی کلانشهری مورد بررسی قرار دهد. از این رو، خصوصا مشخصه های فضایی- بصری کلانشهر برلین مدرن در دوره وایمار مورد تمرکز قرار می گیرد. نزد بسیاری از نظریه پردازان، گستره شهری برلین دوره وایمار به مثابه یکی از درخشان ترین تبلورهای مدرنیته شهری در نظر گرفته می شود. در این راستا، مقاله از آرای زیگفرید کراکایر، نظریه پرداز مرتبط با مکتب فرانکفورت، به منظور تبیین مشخصه های تجربه شهری برلین مدرن و ارتباط آن با تجربه سینمایی بهره می گیرد. در بخش انتهایی مقاله، اثر شبه مستند والتر روتمان، برلین: سمفونی یک شهر بزرگ (1927) به عنوان نمونه موردی مباحث مطرح شده مورد مطالعه قرار می گیرد.