کتاب دانیال به مثابه متن آپوکالیپسی: ویژگی ها و نمادهای آن

کتاب مقدس در مقام متن ادبی دارای گونه های ادبی (ژانرهای) متنوعی است که یکی از مهم ترین آن ها را می توان ژانر «آپوکالیپسی» یا «مکاشفه ای» نامید. کتاب دانیال از جمله نخستین متون آپوکالیپسی یهودی به شمار می رود که تاریخ تقریبی نگارش آن را قرن دوم قبل از میلاد دانسته اند و همانند بسیاری از این متون نام نویسنده مجعول است. از ویژگی های بارز متون مکاشفه ای یا آخرالزمانی بیان نمادین و بکارگیری زبان رمزی است که عمدتا به موضوعاتی از جمله منشا پیدایش جهان، فرجام شناسی، پیشگویی آشوب های روزهای فرجامین، روز رستاخیز و داوری درباره انسان و جهان می پردازد. در این پژوهش سعی شده است تا با نظر به اهمیت متون آپوکالیپسی در مطالعات کتاب مقدسی به پیشینه این تحقیقات گسترده اشاره شود. همچنین ضمن معرفی و بیان ویژگی های این متون و انواع دسته بندی های آن ها از نظر صوری و محتوایی، بطور ویژه در بحث از نمادشناسی کتاب دانیال، به ریشه نمادها و کاربرد های آن ها در سایر متون عبری و غیر عبری پرداخته شود. از دیگر نکات برجسته، آموزه های حکمی این کتاب است که با هدف تعلیم حکمت و پندهای اخلاقی نگاشته شده است. بدین سان، اینگونه متون خواننده را، به هر دوره زمانی که متعلق باشد، به تفکر بیشتر درباره مفاهیم رمزی فرا می خواند و این خود جذابیتی خاص را به این متون می بخشد.