مقاومت علف های ‏هرز باریک برگ مشکل ساز به برخی علف‏کش‏ های رایج مزارع کلزا (Brassica napus L.) در سه استان کشور

این پژوهش با هدف بررسی مقاومت علف‏ های هرز باریک برگ مشکل ساز شامل یولاف وحشی زمستانه (Avena ludoviciana) چچم یک‏ساله (Lolium rigidum) و خونی‎‏واش معمولی (Phalari minor) به علف کش های رایج مزارع کلزا در سال 1398، در موسسه تحقیقات گیاه‏پزشکی کشور به‏صورت طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. بدین منظور، 29 توده یولاف وحشی زمستانه، 15 توده چچم و هشت توده خونی‏واش از مزارع کلزا در استان‏های فارس، مازندران و اردبیل جمع‏آوری شدند. گیاهچه های هر سه گونه علف هرز پس از رشد در شرایط کنترل شده، در مرحله دو تا سه برگی در معرض دزهای توصیه‏شده علف‏کش‏های هالوکسی‏فوپ-آر-متیل، ستوکسیدیم، سیکلوکسیدیم و کلتودیم قرار گرفتند. چهار هفته پس از سم‏پاشی، اندازه‏گیری درصد وزن‏تر، وزن خشک و زنده مانی گیاهان در مقایسه با شاهد انجام شد. بر مبنای کاهش وزن‏تر 7/86، 7/66 و 60 درصد توده های چچم به‏ترتیب به علف‏کش‏های هالوکسی‏فوپ-آر-متیل، ستوکسیدیم و سیکلوکسیدیم مقاومت نشان دادند. همچنین 25 درصد از توده‏های خونی‏واش بر مبنای کاهش وزن‏تر، به علف‏کش هالوکسی‏فوپ-آر-متیل مقاومت داشتند و 5/12 درصد از توده‏ها در گروه مشکوک به مقاومت به ستوکسیدیم قرار گرفتند. ازبین 29 توده‏ یولاف وحشی زمستانه، براساس وزن‏تر، 31 درصد از توده‏ها در گروه مقاوم به هالوکسی‏فوپ-آر-متیل قرار گرفتند. تنها یکی از توده های یولاف وحشی در گروه مقاوم به کلتودیم قرار گرفت. بروز مقاومت قطعی در سایر توده‏های یولاف وحشی زمستانه به سه علف‏کش دیم مورد آزمایش تایید نشد. درکل، مقاومت علف های هرز باریک‏برگ به باریک برگ کش های رایج در محصولات تناوبی پهن برگ مانند کلزا توسعه یافته است. لذا توصیه می شود ضمن رعایت تناوب زراعی، کاربرد علف‏کش های با مکانیزم عمل یکسان محدود شود.