فراتحلیل عملکرد ریشه و عملکرد شکر ژنوتیپ های چغندرقند در منطقه کرج

مطالعات مربوط به ارزیابی اثرات محیط و سال بر عملکرد چغندرقند سابقه ای طولانی در ایران دارد. با این حال، به دلیل پراکندگی و اختلاف موجود در نتایج مطالعات مختلف دستیابی به نتیجه گیری کلی دشوار می باشد. در این مطالعه سعی شده است تا با استفاده از روش فراتحلیل بتوان با تلفیق و آنالیز مجدد یافته های آزمایشات مستقل به نتیجه ای واحد دست یافت. بدین منظور، 21 آزمایش انجام شده در ایستگاه تحقیقات مهندس مطهری در شهر کرج در خلال سال های 1381 تا 1397 مورد بررسی قرار گرفت. شرط لازم برای استفاده از داده های آزمایشات، وجود اطلاعاتی از قبیل تعداد تکرار، داده های مربوط به شاهد آزمایش و داده های مربوط به صفات عملکرد ریشه و عملکرد شکر بود. در میان سال های مورد مطالعه، بیشترین میانگین عملکرد ریشه به میزان 5/89، 1/89 و 8/87 تن در هکتار به ترتیب در سال های 1397، 1385 و 1391 بدست آمد. تلفیق یافته ها نشان داد که در سال های 1385، 1390، 1393 و 1396 عملکرد ریشه چغندرقند به ترتیب 2/19، 3/2، 8/2 و 6/18 درصد روند افزایشی داشته است. نتایج فراتحلیل نشان داد روند افزایش عملکرد شکر ژنوتیپ های چغندرقند نیز مشابه عملکرد ریشه بود با این تفاوت که در سال های 1385، 1390، 1393 و 1396 درصد تغییرات نسبت به روند عملکرد ریشه کمتر بود. یکی از نتایج مهم در این تحقیق، نشان دادن کاهش شیب رابطه منفی بین عملکرد ریشه و عملکرد شکر در ارقام تجارتی می باشد.