بررسی خواص آنتی اکسیدانی و ضدباکتریایی اسانس و عصاره زیره سیاه استخراجی به روش های کلونجر و فراصوت

اسانس و عصاره زیره سیاه به دلیل ترکیبات ضدمیکروبی و آنتی اکسیدانی از اهمیت ویژه ای در حفاظت از غذاهای خام و فرآوری شده، برخوردار است. در مطالعه حاضر ترکیب شیمیایی، خواص ضدباکتریایی و آنتی اکسیدانی اسانس زیره سیاه استخراج شده به روش کلونجر و پیش فرآوری توسط امواج التراسوند (فرکانس های 37 و 80 کیلوهرتز و توان های 70 و 100 درصد) و بهینه یابی شرایط استخراج با توجه به ویژگی های شیمیایی اسانس بررسی شد. خصوصیات ضدباکتریایی اسانس زیره سیاه علیه باکتری های پاتوژن اشرشیاکلی و استافیلوکوکوس اوریوس با اندازه گیری حداقل غلظت ممانعت از رشد و حداقل غلظت کشندگی باکتریهای پاتوژن با استفاده از روش میکرو-پلیت انجام شد. فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس با بررسی درصد مهارکنندگی رادیکال های آزاد DPPH سنجیده شد. نتایج آنالیز اسانس زیره سیاه با کروماتوگرافی گازی- اسپکترومتری جرمی نشان داد که عمده ترین ترکیب اسانس زیره سیاه استخراج شده گاما-ترپنین با 03/30 درصد به روش کلونجر، و 04/31 درصد به روش اولتراسوند بود. بیشترین راندمان اسانس و عصاره استخراج شده به روش کلونجر به ترتیب 04/2 و 75/0 درصد و در روش اولتراسوند با فرکانس 80 کیلوهرتز و توان 100 درصد (100/80) 2 و 1 درصد بود. میزان ترکیبات فنولی در اسانس و عصاره استخراج شده به روش کلونجر به ترتیب 2/13 و 09/111 و در روش اولتراسوند (100/80) به ترتیب برای اسانس و عصاره 65/18 و 19/141میلی گرم اسیدگالیک به ازای 100 گرم ماده خشک بدست آمد. نتایج نشان داد که استافیلوکوکوس اوریوس حساس ترین و اشرشیاکلی مقاومترین باکتری نسبت به اسانس زیره سیاه بودند. بر این اساس، می توان بیان کرد که استخراج اسانس زیره سیاه با روش اولتراسوند اولتراسوند (100/80) بیشترین تاثیر را در استخراج مواد موثره اسانس و عصاره داشته است و می تواند برای حفاظت از مواد غذایی در مقابل انواع سیستم های اکسیداتیو و میکروارگانیسم های عامل عفونت مورد استفاده قرار گیرد.