بررسی نقش رویکرد حدیث محوری در گسترش تیغ زنی و قمه زنی در دوران صفویه

رویکردهای مختلف علمی در مطالعات اسلامی موثر است؛ یکی از این رویکردها حدیث‎ محوری است. حدیث ‎محوری هنگام تعارض ادله، محوریت و اولویت را به حدیث می‎دهد. علمای اخباری به‎ صورت آگاهانه این رویکرد را داشتند، اما برخی علمای دیگر نیز در مواردی تحت‎ تاثیر برخی روایات قرار گرفته و به‎ صورت ناآگاهانه آن‎ها را بر ادله قرآنی و عقلی مقدم کرده ‎اند. این تحقیق حول محور این پرسش بود که رویکرد حدیث ‎محوری در گسترش تیغ‎زنی و قمه‎ زنی در دوران صفویه (907-1135ق) چه نقشی را ایفا کرده است؟ به نظر می‎رسید رویکرد حدیث ‎محوری برخی علمای شیعه از مهم‎ترین عوامل و زمینه‎ های گسترش تیغ‎ زنی و قمه‎ زنی در عزاداری عاشورا در دوران صفویه بوده است. این تحقیق در پی آن بود که پشتوانه مذهبی گسترش تیغ‎ زنی و قمه‎ زنی در دوران صفویه را که عبارت از رویکرد حدیث ‎محوری است، به دست آورده، توجه جوامع علمی را به آن جلب کند و ریشه فکری گسترش بدعت‎های عزاداری را ارایه نماید. این کار، پژوهش بنیادی، توصیفی ‎تحلیلی بود و با توجه به میان‎ رشته ‎ای (تاریخی ‎حدیثی) بودن آن، در برخی موارد از روش‎های نقلی، تحلیل رجالی و تحلیل متن نیز استفاده شد. درنتیجه تحقیق به دست آمد که برخی علمای عصر صفوی تحت ‎تاثیر برخی روایات قرار گرفته، در مقابل تیغ‎زنی و قمه‎ زنی در عزاداری عاشورا سکوت اختیار کردند، برخی نیز آن را تایید نمودند و درنتیجه، هر دو گروه موجب گسترش آن در میان شیعیان شدند. با توجه به وجود ادله عقلی و قرآنی درباره حرمت این کار، موضع علمای یادشده چیزی جز حدیث ‎محوری نیست.