بررسی اثر تغییر اقلیم و تاریخ کشت بر عملکرد ذرت با استفاده از مدل WOFOST

با توجه به پیشرفت فناوری و افزایش روزافزون جمعیت در دنیا لزوم شناخت و توجه به پدیده تغییر اقلیم امری اجتناب ناپذیر است. هدف از پژوهش بررسی تغییرات عملکرد گیاه ذرت برای سال های آتی در شهرستان گرگان به همراه تغییر تاریخ کشت می باشد. در این پژوهش با استفاده از مدل گیاهی WOFOST در شهرستان گرگان بر اساس تیمارهای مختلف کم آبیاری و تاریخ های مختلف کشت به بررسی عملکرد دانه گیاه ذرت سینگل کراس دیر رس برای شرایط آینده پرداخته شد. تیمارهای آبیاری شامل 100 درصد (T1)، 75 درصد (T2) و 50 درصد (T3) آب مورد نیاز گیاه می باشد. به این منظور با کمک مدل آماری SDSM و مدل گردش عمومی جو HadCM3 برای تمام سناریوهای گزارش پنجم ریزمقیاس نمایی در دو دوره سی ساله آتی (2050-2020 و 2080-2050) انجام شد. برای واسنجی مدل SDSM از داده های دوره 1980-1995 و برای صحت سنجی از داده های دوره 1995-2010 استفاده شد. مدل WOFOST توسط داده های اندازه گیری سال 1391 واسنجی و  بعد از آن برای صحت سنجی از داده های سال 1392 استفاده شد. شاخص های آماری جذر میانگین مربعات خطا (RMSE)، شاخص سازگاری (d)، ضریب کارایی مدل (E)، ضریب تبیین (R2) و ضریب باقی مانده (CRM) مربوط به شبیه سازی عملکرد دانه در مرحله واسنجی به ترتیب برابر 217/0 تن بر هکتار، 97/0، 94/0، 93/0 و 15/0 و در مرحله صحت سنجی به ترتیب برابر 241/0 تن بر هکتار، 98/0، 93/0، 96/0و  14/0 به دست آمد. اعداد به دست آمده نشان دهنده کارایی خوب مدل WOFOST می باشد. همچنین برای چهار تاریخ کشت مختلف در سه تیمار  T1، T2و T3 عملکرد گیاه ذرت شبیه سازی شد. در دوره 2050-2020 کم ترین عملکرد در تیمارT3  تحت سناریوی RCP8.5 در تاریخ 12 خرداد به مقدار 3/4 تن بر هکتار پیش بینی شد که نسبت به دوره پایه 81/32 درصد کاهش دارد. در دوره 2080-2050 کم ترین عملکرد در تیمارT3  تحت سناریوی RCP8.5 در تاریخ 12 خرداد به مقدار 3/3 تن بر هکتار پیش بینی شد که نسبت به دوره پایه 43/48 درصد کاهش دارد. بهترین زمان تاریخ کشت برای گیاه ذرت در شهرستان گرگان 2 تیر می باشد که از این نتایج می توان برای مدیریت بهتر کشت و آبیاری در شهرستان گرگان استفاده نمود.