نقش مراکز تجاری در افزایش سرزندگی فضاهای شهری (مطالعه موردی مرکزخرید کوروش شهر تهران)

مراکز تجاری در کلان‏شهر تهران یکی از مهم ‏ترین کاربری‏ های فضاهای شهری و بخشی از سیستم فضای شهری محسوب می‏ شوند که اثرهای قابل توجهی دارند. این مراکز خرید، به‏ عنوان بخشی از فضاهای عمومی در شهرها، نقش مهمی در سرزندگی شهری ایفا می ‏‏کنند. هدف از پژوهش حاضر تحلیل نقش مرکز تجاری کوروش بر سرزندگی فضای شهری است. این مرکز تجاری واقع در اتوبان شهید ستاری در منطقه 5 کلان‏شهر تهران با داشتن بیش از 500 واحد تجاری و بزرگ‏ترین پردیس سینمای کشور، و کافی‏ شاپ‏ های متعدد، یکی از بزرگ‏ترین مراکز تجاری، خرید، و تفریحی در کشور محسوب می ‏شود. هشت مولفه اصلی سرزندگی ‏شهری (ایمنی و آسایش، تراکم، دسترسی و نفوذپذیری، ظرفیت سازمانی، ارتباطات، خلاقیت، هویت و تمایز، تنوع) از دیدگاه چارلز لاندری در این پژوهش بررسی شده است. جامعه آماری این پژوهش، بر اساس فرمول کوکران، 385 نفر از بازدیدکنندگان این مرکز تجاری را تشکیل می‏ دهد. برای جمع ‏آوری داده ‏ها از روش‏ میدانی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ‏ها با استفاده از روش آمار ناپارامتری و نرم‏افزار spss انجام شد. نتایج نشان می ‏دهد که متغیر مستقل می‏تواند بیش از 80 درصد از واریانس سرزندگی فضای شهری را تبیین نماید و از مجموع شاخص ‏های فرعی در این پژوهش 22 شاخص برای بیان سنجش سرزندگی فضاهای‏ شهری مناسب است. شاخص ‏های اصلی همچون ایمنی و آسایش، تراکم، دسترسی و نفوذپذیری نقش موثری در سرزندگی فضای شهری دارند؛ به‏ طوری که ضریب تولرانس در این شاخص ‏ها به ‏ترتیب با 98/0، 94/0، و 91/0 بالاترین ضرایب را به خود اختصاص داده ‏اند و نسبت به دیگر متغیرها پیش‏ بینی‏ کننده قوی ‏تری در این پژوهش ‏اند و عمده ‏ترین رضایت شهروندان از سرزندگی متعلق به سه شاخص ایمنی و آسایش، تراکم، دسترسی و نفوذپذیری است. متغیرهای دیگر این پژوهش همچون ظرفیت‏ سازمانی با شاخص‏ رفتار مناسب فروشندگان با آماره 5/1- = T و متغیر ارتباطات با شاخص حمل و نقل عمومی آماره 2/1- =T و شاخص ضوابط برای افراد با نیازهای خاص با آماره 1/1-=T کمترین تاثیرگذاری را از منظر شهروندان به سرزندگی شهری داشته است. که باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد تا میزان سرزندگی مجتمع تجاری کوروش افزایش یابد.