عسر و حرج در قرارداد‏ ها و آثار آن در حقوق ایران به استناد اصول حقوقی

درباره «عسر و حرج» در اجرای قراردادها و آثار آن در اندیشه‏ های حقوقی بسیار سخن رفته اما نتیجه بحث ها تاثیر چشم‏گیری در رویه قضایی نداشته و نیز وارد قانون مدنی نشده است. این فاصله میان نظریه و عمل بی‏ جهت نیست: نویسندگان حقوق عمدتا به تحلیل مفهوم دشوار شدن اجرای قرارداد و تبیین قواعد مناسب پرداخته‏اند ولی از اعتبار قواعد مزبور در نظام حقوقی و امکان استناد به آنها در دادگاه‏ها کمتر بحث شده است. بی‏ گمان، حکم دادگاه‏ باید مستدل و مستند به قانون باشد و در موضع سکوت قوانین با استناد به سایر منابع حقوق صادر ‏شود. اصول حقوقی یکی از این منابع است. به استناد اصول متعددی از قبیل لاضرر، نفی حرج، لزوم رعایت حسن نیت، ممنوعیت سوء استفاده از حق و منع سودجویی در وضعیت‏های اضطراری، توقف اجرای قرارداد حرجی موجه می نماید و به دنبال آن، اعمال ضمانت اجرا های مناسب مانند فسخ یا تعدیل قرارداد به یاری استدلال‏های حقوقی میسر می ‏شود.