ارزیابی پتانسیل سیل خیزی حوزه های آبخیز با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز شهر ایلام)

این تحقیق با هدف مقایسه تحلیلی عوامل موثر در وقوع سیلاب و تهیه نقشه پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی در دو زیرحوضه ارغوان و کل انار، از زیرحوضه های حوزه آبخیز شهر ایلام، با استفاده از روش AHP انجام شده است. برای این منظور ابتدا خصوصیات شیب، پوشش گیاهی، زمین شناسی، نفوذپذیری خاک، تراکم زهکشی و شکل حوضه به عنوان پارامترهای تاثیرگذار در سیل خیزی در زیرحوضه های مورد مطالعه، انتخاب و پس از تکمیل پرسشنامه توسط کارشناسان آشنا به حوضه، وزن دهی این عوامل انجام شد. سپس با استفاده از نتایج حاصل از وزن دهی، نقشه پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی محاسبه گردید. بر اساس نتایج، شاخص های شیب و شکل حوضه ها به ترتیب بیشترین (293/0) و کمترین وزن (072/0) و تاثیر را در سیل خیزی داشته است. با توجه به نقشه پهنه بندی وقوع سیل، پهنه های با کلاس سیل خیزی خیلی زیاد، در زیرحوضه ارغوان 45/1 درصد از مساحت و در زیرحوضه کل انار با 77/14 درصد بود و پهنه هایی با کلاس سیل خیزی خیلی کم، در زیرحوضه ارغوان 86/2 درصد و زیرحوضه کل انار با 25/1 درصد از سطح حوضه ها را شامل می شوند. بر اساس نقشه نهایی پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی، زیرحوضه کل انار به دلیل شیب زیاد، سازندهای نفوذناپذیر، پوشش گیاهی اندک و شکلی نسبتا گرد و همچنین دبی ویژه زیاد (52/0 مترمکعب بر ثانیه بر کیلومترمربع) نسبت به زیرحوضه ارغوان (دبی ویژه 29/0 مترمکعب بر ثانیه بر کیلومترمربع) دارای پتانسیل سیل خیزی بیشتر و زیرحوضه ارغوان به دلیل داشتن سطحی گسترده نسبت به زیرحوضه کل انار، حجم بیشتری از سیل را در برمی گیرد. در نتیجه کارشناسان باید به زیرحوضه کل انار که دارای پتانسیل سیل خیزی بیشتری است، توجه بیشتری داشته باشند.