تحلیل الگوی فضایی تاب آوری منطقه ای در سیستم اطلاعات جغرافیایی با رویکرد برنامه ریزی در منطقه ی حاشیه ی شرقی دریاچه ی ارومیه

رویکرد تاب آوری، برآیند توجه به پارادایم پایداری در حوزه ی برنامه ریزی در ابعاد و بخش های متفاوت به عنوان رهیافتی نوین، سایه در قامت سیاست های محلی با رویکردی جهانی در توسعه ی منطقه ای دارد. بااین حال، مفهوم تاب آوری طی سال های گذشته به عنوان رویکردی نوظهور در ادبیات برنامه ریزی و مدیریت مخاطرات محیطی پدیدار گشته است. در این پژوهش با محوریت بعد برنامه ریزی در تبیین تاب آوری هدف اصلی آن، تشریح الگوی فضایی حاکم بر یک منطقه است؛ ازاین رو منطقه ی کرانه ی شرقی دریاچه ی ارومیه (در قالب محدوده های سیاسی 8 شهرستان) به عنوان منطقه ی موردمطالعه انتخاب گردید. روش تحقیق مقاله ی حاضر، تحلیلی و بهره گیری از روش های کمی GIS-مبنا و ابزارهای تحلیل فضایی و همچنین زمین آماری در سیستم اطلاعات جغرافیایی است. پس از ارایه ی وضعیت تاب آوری منطقه ای در سه معیار تاب آوری اجتماعی، زیرساخت ها و استحکام بنای ساختمانی در مناطق روستایی، درنهایت شاخص کلی تاب آوری منطقه ای (با استفاده از 19 معیار) ارایه شده است. در مرحله ی بعد، با استفاده از شاخص موران و تحلیل لکه های داغ الگوی فضایی وضعیت تاب آوری مشخص شده است. یافته های پژوهش نشان داد که الگوی توزیع طبقات شاخص تاب آوری کلی با استفاده از آماره ی موران از نوع الگوی خوشه ای است. مقدار شاخص موران در این تحلیل 282/0 است و ازآنجایی که مقدار آن مثبت و نزدیک به یک است، لذا می توان نتیجه گرفت که داده ها دارای خودهمبستگی فضایی هستند. همچنین با استناد به بالا بودن امتیاز استاندارد Z و بسیار پایین بودن مقدار P-value می توان فرضیه ی عدم وجود خودهمبستگی فضایی بین توزیع تاب آوری در پهنه ی موردمطالعه را رد نمود.