اثر تنش خشکی بر پارامترهای ژنتیکی عملکرد و برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی آفتابگردان (.Helianthus annuus L)

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر پارامترهای ژنتیکی عملکرد و برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی آفتابگردان، هیبرید های حاصل از تلاقی هشت لاین بازگردان باروری با سه لاین نرعقیم در دو شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی به صورت آزمایش کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه لاین × تستر نشان داد که در شرایط نرمال اثر لاین ها و تسترها از نظر تمام صفات مورد بررسی معنی دار بود. در شرایط تنش اثر لاین در مورد صفات شاخص کلروفیل، سرعت رشد اولیه و ارتفاع بوته و اثر تستر از لحاظ صفات سرعت رشد اولیه، قطر ساقه، ارتفاع بوته و عملکرد دانه معنی دار شد. اثر متقابل لاین × تستر فقط در مورد صفت عملکرد دانه در شرایط نرمال معنی دار گردید. برآورد اثرات ترکیب پذیری عمومی صفات نشان داد که لاین های C122 و C123 و تستر A19 در هر دو شرایط دارای بیشترین مقدار مثبت ترکیب پذیری عمومی از لحاظ عملکرد دانه بودند و به عنوان والدین مطلوب برای تولید هیبریدهای مناسب در برنامه های اصلاحی قابل استفاده می باشند. برآورد هتروزیس صفات مورد بررسی نشان داد که بیشترین میزان هتروزیس عملکرد دانه در شرایط نرمال و تنش به ترتیب به میزان 126/6 و 123/9 درصد مربوط به هیبرید A112×C41 بود. از بین صفات مورد بررسی در شرایط نرمال دو صفت قطر ساقه و قطر طبق و در شرایط تنش علاوه بر این دو صفت، صفات سرعت رشد اولیه و ارتفاع بوته هم همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد دانه داشتند.